Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα βιομηχανικό σχέδιο για την Πράσινη Συμφωνία, προς ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μηδενικών εκπομπών και στήριξη της ταχείας μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα.
Το βιομηχανικό σχέδιο για την Πράσινη Συμφωνία στοχεύει στην παροχή πιο υποστηρικτικού περιβάλλοντος προς επέκταση της παραγωγικής ικανότητας της ΕΕ για τις τεχνολογίες και τα προϊόντα μηδενικών εκπομπών που απαιτούνται για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Ευρώπης για το κλίμα.
Το σχέδιο αποτελεί εξέλιξη προηγούμενων πρωτοβουλιών, βασίζεται στα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, και συμπληρώνει τις συνεχιζόμενες προσπάθειες στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και του REPowerEU. Το σχέδιο στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: προβλέψιμο και απλουστευμένο ρυθμιστικό περιβάλλον, επιτάχυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση, βελτίωση των δεξιοτήτων και ανοικτό εμπόριο για ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen δήλωσε σχετικά: «Έχουμε μια μοναδική ευκαιρία να δείξουμε τον δρόμο με ταχύ ρυθμό, φιλοδοξία και αίσθηση σκοπού και να διασφαλίσουμε τη βιομηχανική υπεροχή της ΕΕ στον ταχέως αναπτυσσόμενο τομέα των τεχνολογιών μηδενικών εκπομπών. Η Ευρώπη είναι αποφασισμένη να ηγηθεί της επανάστασης στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας. Για τις επιχειρήσεις και τους ανθρώπους μας αυτό σημαίνει μετατροπή των δεξιοτήτων σε ποιοτικές θέσεις εργασίας και της καινοτομίας σε μαζική παραγωγή, χάρη σε ένα απλούστερο και ταχύτερο πλαίσιο. Η καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση θα δώσει στις βασικές βιομηχανίες καθαρής τεχνολογίας τη δυνατότητα να επεκταθούν γρήγορα».
Προβλέψιμο και απλουστευμένο ρυθμιστικό περιβάλλον
Ο πρώτος πυλώνας του σχεδίου αφορά ένα απλουστευμένο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Η Επιτροπή θα προτείνει νομοθετική πράξη για τη βιομηχανία μηδενικών καθαρών εκπομπών για να καθορίσει στόχους για τη βιομηχανική ικανότητα μηδενικών εκπομπών και να παράσχει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο κατάλληλο για την ταχεία ανάπτυξή της, διασφαλίζοντας απλουστευμένη και ταχεία αδειοδότηση, προωθώντας ευρωπαϊκά στρατηγικά έργα και αναπτύσσοντας πρότυπα για τη στήριξη της επέκτασης των τεχνολογιών σε ολόκληρη την ενιαία αγορά.
Το πλαίσιο θα συμπληρωθεί από την πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, ώστε να εξασφαλιστεί επαρκής πρόσβαση στα υλικά αυτά, όπως οι σπάνιες γαίες, που είναι ζωτικής σημασίας για την κατασκευή βασικών τεχνολογιών, και από τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε οι καταναλωτές να επωφεληθούν από το χαμηλότερο κόστος της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Ταχύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση
Ο δεύτερος πυλώνας του σχεδίου θα επιταχύνει τις επενδύσεις και τη χρηματοδότηση της παραγωγής καθαρής τεχνολογίας στην Ευρώπη. Η δημόσια χρηματοδότηση, σε συνδυασμό με περαιτέρω πρόοδο όσον αφορά την ευρωπαϊκή ένωση κεφαλαιαγορών, μπορεί να αποδεσμεύσει τα τεράστια ποσά ιδιωτικής χρηματοδότησης που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση. Στο πλαίσιο της πολιτικής ανταγωνισμού, η Επιτροπή έχει ως στόχο να διασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού εντός της ενιαίας αγοράς, καθιστώντας παράλληλα ευκολότερο για τα κράτη μέλη να χορηγούν τις αναγκαίες ενισχύσεις για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Συνεπώς, προκειμένου να επιταχυνθεί και να απλουστευθεί η χορήγηση ενισχύσεων, η Επιτροπή θα διαβουλευθεί με τα κράτη μέλη σχετικά με ένα τροποποιημένο προσωρινό πλαίσιο κρίσης και μετάβασης για τις κρατικές ενισχύσεις και θα αναθεωρήσει τον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία υπό το πρίσμα της Πράσινης Συμφωνίας, αυξάνοντας τα όρια κοινοποίησης για τη στήριξη πράσινων επενδύσεων. Μεταξύ άλλων, αυτό θα συμβάλει στον περαιτέρω εξορθολογισμό και την απλούστευση της έγκρισης έργων που σχετίζονται με ΣΕΚΕΕ.
Η Επιτροπή θα διευκολύνει επίσης τη χρήση υφιστάμενων ενωσιακών κονδυλίων για τη χρηματοδότηση της καινοτομίας, της κατασκευής και της διάθεσης καθαρών τεχνολογιών. Η Επιτροπή διερευνά επίσης τρόπους για την επίτευξη μεγαλύτερης κοινής χρηματοδότησης σε επίπεδο ΕΕ για τη στήριξη των επενδύσεων στην κατασκευή τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών, με βάση μια εν εξελίξει αξιολόγηση των επενδυτικών αναγκών. Βραχυπρόθεσμα η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, όπου θα εστιάσει στο REPowerEU, το InvestEU και το Ταμείο Καινοτομίας, για την εξεύρεση μεταβατικής λύσης για την παροχή ταχείας και στοχευμένης στήριξης. Μεσοπρόθεσμα, η Επιτροπή προτίθεται να δώσει μια διαρθρωτική απάντηση στις επενδυτικές ανάγκες, προτείνοντας ένα ταμείο ευρωπαϊκής κυριαρχίας στο πλαίσιο της αναθεώρησης του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου πριν από το καλοκαίρι του 2023.
Για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αποκτήσουν πρόσβαση στα κονδύλια του REPowerEU, η Επιτροπή εξέδωσε νέες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, οι οποίες εξηγούν τη διαδικασία τροποποίησης των υφιστάμενων σχεδίων και τις λεπτομέρειες για την προετοιμασία των κεφαλαίων για το REPowerEU.
Βελτίωση των δεξιοτήτων
Δεδομένου ότι ποσοστό μεταξύ 35 % και 40 % του συνόλου των θέσεων εργασίας ενδέχεται να επηρεαστεί από την πράσινη μετάβαση, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων που απαιτούνται για καλά αμοιβόμενες και υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας θα αποτελέσει προτεραιότητα για το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων, και ο τρίτος πυλώνας του σχεδίου θα επικεντρωθεί σε αυτό.
Για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων για μια ανθρωποκεντρική πράσινη μετάβαση, η Επιτροπή θα προτείνει τη δημιουργία ακαδημιών για βιομηχανία με μηδενικές εκπομπές οι οποίες θα προσφέρουν προγράμματα αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης σε στρατηγικούς κλάδους. Θα εξετάσει επίσης τρόπους για να συνδυάσει μια προσέγγιση βάσει της οποίας δίνεται «προτεραιότητα στις δεξιότητες» για την αναγνώριση των πραγματικών δεξιοτήτων, με υφιστάμενες προσεγγίσεις βάσει επαγγελματικών προσόντων, καθώς και τρόπους για να διευκολύνει την πρόσβαση των υπηκόων τρίτων χωρών στις αγορές εργασίας της ΕΕ σε τομείς προτεραιότητας, και μέτρα για την προώθηση και την ευθυγράμμιση της δημόσιας και της ιδιωτικής χρηματοδότησης για την ανάπτυξη δεξιοτήτων.
Ανοικτό εμπόριο για ανθεκτικές αλυσίδες εφοδιασμού
Ο τέταρτος πυλώνας θα αφορά την παγκόσμια συνεργασία και θα προσαρμόσει το εμπόριο στην πράσινη μετάβαση, σύμφωνα με τις αρχές του θεμιτού ανταγωνισμού και του ανοικτού εμπορίου, με βάση τις δεσμεύσεις με τους εταίρους της ΕΕ και το έργο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα συνεχίσει να αναπτύσσει το δίκτυο συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ και άλλες μορφές συνεργασίας με εταίρους για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης. Θα εξετάσει επίσης το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας ομάδας πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας, η οποία θα φέρει σε επαφή τους «καταναλωτές» πρώτων υλών με τις πλούσιες σε πόρους χώρες ώστε να διασφαλιστεί η παγκόσμια ασφάλεια του εφοδιασμού μέσω μιας ανταγωνιστικής και διαφοροποιημένης βιομηχανικής βάσης, καθώς και το ενδεχόμενο δημιουργίας βιομηχανικών εταιρικών σχέσεων καθαρής τεχνολογίας / μηδενικών καθαρών εκπομπών.
Η Επιτροπή θα προστατεύσει επίσης την ενιαία αγορά από το αθέμιτο εμπόριο στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας και θα χρησιμοποιήσει τα μέσα που διαθέτει για να διασφαλίσει ότι οι ξένες επιδοτήσεις δεν στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό στην ενιαία αγορά, μεταξύ άλλων και στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας.
Ιστορικό
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την οποία παρουσίασε η Επιτροπή στις 11 Δεκεμβρίου 2019, θέτει ως στόχο να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα κατοχυρώνει σε δεσμευτική νομοθεσία, αφενός, τη δέσμευση της ΕΕ για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και, αφετέρου, τον ενδιάμεσο στόχο της μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Κατά τη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών, η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητά της να αναπτύσσει και να κατασκευάζει καθαρές τεχνολογίες που θα καθιστούν δυνατή τη μετάβαση αυτή.
Το βιομηχανικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας ανακοινώθηκε από την πρόεδρο κ. von der Leyen στην ομιλία της στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός τον Ιανουάριο του 2023, ως πρωτοβουλία για να ενισχύσει η ΕΕ το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα μέσω επενδύσεων σε καθαρή τεχνολογία και να συνεχίσει να ηγείται της πορείας προς την κλιματική ουδετερότητα. Το σχέδιο ανταποκρίνεται στην πρόσκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις έως τα τέλη Ιανουαρίου 2023 για κινητοποίηση όλων των σχετικών εθνικών και ενωσιακών εργαλείων και βελτίωση των συνθηκών πλαισίου για τις επενδύσεις, με σκοπό τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ.
Φωτογραφία: Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η φωτογραφία απεικονίζει το πλωτό ηλιακό πάρκο στο Dessel του Βελγίου. Με 17.256 ηλιακούς συλλέκτες, είναι το μεγαλύτερο έργο πλωτών ηλιακών σταθμών στο Βέλγιο. Είναι εγκατεστημένο σε μια λίμνη πέντε εκταρίων που δημιουργήθηκε με εξόρυξη άμμου. Η εγκατάσταση έχει ισχύ 7 MWp και παραγωγή που αντιστοιχεί στην ετήσια κατανάλωση 2000 οικογενειών.
