Την προώθηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, την ενεργειακή απόδοση και θέματα που σχετίζονται με τις κοινές προκλήσεις που θέτει η εφαρμογή της μαζικής ηλεκτρικής κινητικότητας συζήτησαν χθες (22 Σεπτεμβρίου) σε άτυπη συνάντηση οι υπουργοί Μεταφορών και Ενέργειας της ΕΕ, υπό την προεδρία του υπουργού Υποδομών Jernej Vrtovec, στο Brdo pri Kranju.
Με την παραγωγή και τη χρήση ενέργειας να αντιπροσωπεύει το 75% των εκπομπών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι υπουργοί ενέργειας συμφώνησαν ότι η μετάβαση σε ένα πιο πράσινο ενεργειακό σύστημα θα πρέπει να επιταχυνθεί στο μέλλον. Συζήτησαν δύο αναδιατυπωμένες νομοθετικές προτάσεις, την οδηγία για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση. Οι δύο οδηγίες αποτελούν μέρος του πακέτου “Fit for 55“.
Η αναθεώρηση της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προτείνει την αύξηση του στόχου της ΕΕ για το ποσοστό της ενέργειας από ΑΠΕ στο 40%. Η οδηγία ενισχύει τα υπάρχοντα μέτρα σχετικά με τη θέρμανση και την ψύξη και τα συμπληρώνει με νέες διατάξεις για τα κτίρια και τη βιομηχανία.
Οι υπουργοί ενέργειας συζήτησαν επίσης την αναδιατυπωμένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, η οποία προτείνει υψηλότερους και δεσμευτικούς στόχους σε επίπεδο ΕΕ για το 2030, οδηγώντας σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 9% έως το 2030 σε σύγκριση με τη νέα βασική γραμμή του 2020. Οι συμμετέχοντες στη συζήτηση συμφώνησαν ότι, προκειμένου να υποστηριχθεί η επίτευξη αυτού του υψηλότερου δεσμευτικού στόχου, οι ενδεικτικές εθνικές συνεισφορές θα πρέπει να υπολογιστούν με βάση ένα σύνολο αντικειμενικών κριτηρίων που αντικατοπτρίζουν τις εθνικές συνθήκες κάθε κράτους μέλους.
Στις συζητήσεις τους, οι υπουργοί δεν μπορούσαν να παραβλέψουν τις αυξανόμενες τιμές ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως είπε ο υπουργός Jernej Vrtovec μετά τη συνάντηση, διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στην πρόσφατη αύξηση των τιμών της ενέργειας, όπως οι καιρικές συνθήκες, οι εξελίξεις στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας και η οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία.
Πρωτοβουλία της Ελληνικής Κυβέρνησης για τη δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου στήριξης νοικοκυριών από τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας
Σχετικά με το θέμα αυτό, ο Έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, παρουσίασε στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, την ελληνική πρόταση για τη σύσταση ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού με σκοπό τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια της διεθνούς ενεργειακής κρίσης, η οποία έχει οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο Έλληνας υπουργός έχει ενημερώσει με επιστολή για την πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης τον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Frans Timmermans και την αρμόδια Επίτροπο Ενέργειας, Kadri Simpson. Στην επιστολή επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οι έκτακτες συνθήκες που επικρατούν στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας έχουν δημιουργήσει μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση για τους Ευρωπαίους καταναλωτές, ιδίως για τους πιο ευάλωτους και πως η άμεση λήψη μέτρων για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων από το αυξημένο κόστος καθίσταται επιβεβλημένη.
Η ελληνική πρωτοβουλία προβλέπει τη σύσταση ενός Μεταβατικού Ταμείου Αντιστάθμισης, που θα αντλεί έσοδα από τις δημοπρασίες του ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS). Σύμφωνα με τα όσα παρουσίασε στους Ευρωπαίους ομολόγους του ο κ. Σκρέκας, ο πανευρωπαϊκός μηχανισμός θα μπορεί να χρηματοδοτείται και από τις δημοπρασίες μελλοντικών δικαιωμάτων εκπομπών. Εκτιμάται ότι για την αποτελεσματική στήριξη των Ευρωπαίων πολιτών για τη χειμερινή περίοδο 2021-2022, θα απαιτηθεί ποσό που θα κυμαίνεται από 5 έως 8 δισ. ευρώ. Οι πόροι του μηχανισμού θα κατανέμονται στα κράτη μέλη αναλογικά, λαμβάνοντας υπόψη την κατανάλωση θέρμανσης και ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και το ΑΕΠ κάθε χώρας.
Το κανονιστικό πλαίσιο του Ταμείου Αντιστάθμισης θα προβλέπει ρητά ότι ο μηχανισμός θα ενεργοποιείται μόνο σε έκτακτες περιστάσεις μεγάλης ανόδου του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας. Η διενέργεια δημοπρασιών για μελλοντικά δικαιώματα εκπομπών, θα μπορούσε να αποτελέσει και έναν τρόπο μείωσης της έκθεσης των επιχειρήσεων από την αύξηση του κόστους των ρύπων τα επόμενα έτη.
Το πλαίσιο για τον προγραμματισμό υποδομών φόρτισης οδικών μεταφορών
Ακολούθησε κοινή άτυπη συνάντηση των υπουργών Μεταφορών και Ενέργειας. Συζήτησαν μέτρα πολιτικής και το κανονιστικό πλαίσιο για τον προγραμματισμό υποδομών φόρτισης οδικών μεταφορών και μέτρα στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Με τις μεταφορές να αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ και να αποτελούν την κύρια αιτία της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην πόλη, η ΕΕ επικεντρώνει τις προσπάθειές της στη στήριξη της αυξανόμενης ζήτησης για οδικές μεταφορές, μειώνοντας παράλληλα τις σχετικές εκπομπές και προωθώντας τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας και ανανεώσιμων καυσίμων.
«Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι συνδυασμένες προσπάθειες των συμμετεχόντων στην αγορά και των ρυθμιστικών αρχών καλύπτουν τις μελλοντικές ανάγκες κινητικότητας και ενέργειας με ολοκληρωμένο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά από παράγοντες όπως η ροή της κυκλοφορίας, το οδικό δίκτυο, οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και τα δίκτυα, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό δημόσια προσβάσιμο δίκτυο φόρτισης με ευρεία γεωγραφική κάλυψη», τόνισε ο υπουργός Vrtovec.
Η συζήτηση έδειξε ότι οι δύο τομείς πρόκειται να αντιμετωπίσουν μια σημαντική κοινή πρόκληση. Οι τομείς των μεταφορών και της ενέργειας θα πρέπει να συνεργαστούν για να βρουν και να εφαρμόσουν λύσεις για την υποστήριξη της ηλεκτρικής κινητικότητας σε ρυθμιστικό, τεχνολογικό και επίπεδο εφαρμογής. Μια διατομεακή προσέγγιση θα είναι το κλειδί για βιώσιμη μετάβαση και βελτιστοποίηση των επενδύσεων τόσο στην υποδομή φόρτισης όσο και στα δίκτυα ενέργειας. Αυτό θα επιτρέψει επίσης τη βιώσιμη μετάβαση στη μαζική ηλεκτρική κινητικότητα. Ωστόσο, τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν επίσης επισημάνει τις ιδιαιτερότητές τους, οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν επαρκώς κατά τη διαδικασία. Αυτά είναι ιδιαίτερα θέματα αραιοκατοικημένων και περιφερειακών περιοχών, όπου μια προσέγγιση που βασίζεται στην αγορά δεν θα οδηγήσει σε επαρκείς απαντήσεις.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ επέστησαν την προσοχή σε μια σημαντική πρόκληση για τη διασφάλιση επαρκούς γεωγραφικής κάλυψης με υποδομές φόρτισης, όπου απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις. Τόσο η δημόσια όσο και η ιδιωτική χρηματοδότηση θα πρέπει να συνδυαστούν. Ιδιαίτερα σε πρώτη φάση θα διαδραματίσουν βασικό ρόλο τα δημόσια κεφάλαια, ιδιαίτερα τα ευρωπαϊκά, όπως το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και η διευκόλυνση Connecting Europe, έως ότου υπάρξει επαρκές ενδιαφέρον για την αγορά.
Οι υπουργοί ζήτησαν επίσης την ανάπτυξη πανευρωπαϊκών και φιλικών προς το χρήστη λύσεων: πρόσβαση σε πληροφορίες, εύχρηστα συστήματα, διαφάνεια τιμών, απλούς τρόπους πληρωμής και ψηφιοποίηση.
Ένα άλλο σημαντικό μήνυμα από τη συζήτηση ήταν ότι κατά τη μετάβαση στην κινητικότητα μηδενικού άνθρακα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του τομέα των μεταφορών και της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Η τοποθέτηση του Έλληνα υπουργού Μεταφορών για μια πιο καθαρή αυτοκίνηση
Στη σημασία της μετάβασης σε μια πιο καθαρή αυτοκίνηση αναφέρθηκε ο Έλληνς υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, κατά την τοποθέτησή του στην Κοινή Συνεδρίαση των Υπουργών Ενέργειας και Μεταφορών.
Ο κ. Καραμανλής σημείωσε ότι «στην Ελλάδα πολύ πρόσφατα δημιουργήθηκε το θεσμικό πλαίσιο για την ηλεκτροκίνηση. Στην κατεύθυνση αυτή και με γνώμονα τη σταδιακή μετάβαση σε μια πιο καθαρή αυτοκίνηση, η Κυβέρνηση εισήγαγε το πρόγραμμα επιδοτήσεων “Go Electric” για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων, ύψους 65 εκατομμυρίων ευρώ για τη διετία 2020 – 2021. Μάλιστα στους πρώτους επτά μήνες του 2021, οι αγορές ηλεκτρικών οχημάτων κυμάνθηκαν στο 5,4% των συνολικών αγορών οχημάτων. Ταυτόχρονα, προετοιμάζεται ένα πρόγραμμα για την ανάπτυξη δημόσιων υποδομών φόρτισης, ώστε να γίνει η ηλεκτροκίνηση περισσότερο ελκυστική για τους πολίτες, ενώ μια μεγάλη προσπάθεια εισαγωγής της ηλεκτροκίνησης στις αστικές δημόσιες συγκοινωνίες είναι σε εξέλιξη, με έμφαση σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, και με τη στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και των Διαρθρωτικών Ταμείων (ΕΣΠΑ)».
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών με αφορμή την παρουσίαση του πακέτου «Fit for 55» και τη συζήτηση του νέου Κανονισμού για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, τόνισε πως η Ελλάδα έχει ξεκινήσει τις απαραίτητες ενέργειες για την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε επίπεδο αυτοκινητοδρόμων, που αποτελούν κομμάτια του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (ΔΕΔ-Μ). Επεσήμανε δε ότι «το επόμενο διάστημα είναι κρίσιμο, καθώς απαιτείται η σταδιακή μετάβαση στις καθαρές μορφές ενέργειας και σε τεχνολογίες που στην πραγματικότητα τώρα αναπτύσσονται. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τη δυνατότητα των υφιστάμενων ηλεκτρικών δικτύων, τις δυνατότητες επέκτασής τους, τις επενδύσεις που απαιτούνται και τη δυναμική που αναπτύσσεται στην αγορά».
Η συνάντηση θα συνεχιστεί σήμερα (23 Σεπτεμβρίου) με συζήτηση των υπουργών Μεταφορών σχετικά με την πρόταση κανονισμού για τη δημιουργία υποδομής εναλλακτικών καυσίμων στις μεταφορές, η οποία αποτελεί μέρος του πακέτου “Fit for 55”.
