Στο 6ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες (10-15 Μαΐου), οι συζητήσεις είναι πολλές και ενδιαφέρουσες, περιλαμβάνοντας 10 θεματικούς πυλώνες και περισσότερους από 1.000 προσκεκλημένους ομιλητές από 42 χώρες.
Μεταξύ αυτών οι ομιλίες τριών κυβερνητικών στελεχών έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κινητικότητα και τους στόλους, γι’ αυτό και τις παραθέτουμε παρακάτω.
Γιάννης Κεφαλογιάννης: πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη βελτίωση της αστικής κινητικότητας
Σε πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη βελτίωση της αστικής κινητικότητας αναφέρθηκε ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Γιάννης Κεφαλογιάννης στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών στην ενότητα «Sustainable Mobility Strategies».
Στην ομιλία του ο κ. Κεφαλογιάννης ανέφερε τα εξής:
«Μια στρατηγική για τη βιώσιμη κινητικότητα, με πιθανότητες επιτυχίας στην υλοποίησή της, πρέπει να στηρίζεται σε τουλάχιστον τρεις παραδοχές.
Η πρώτη αφορά την αναγνώριση ότι ο τομέας των μεταφορών είναι από τους κυριότερους, αν όχι ο κυριότερος παράγοντας περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, καθώς και επιβάρυνσης της υγείας, συνεισφέροντας το 25% των αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται και εκπέμπονται στις χώρες της Ε.Ε.
Η δεύτερη, λιγότερο γνωστή, αλλά εξίσου σημαντική παραδοχή έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι μεταφορές είναι ο μόνος οικονομικός τομέας του οποίου οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι μεγαλύτερες από το 1990 μέχρι σήμερα.
Αυτή με τη σειρά της σχετίζεται με μια τρίτη παραδοχή.
Παρά τις όποιες προσπάθειες έχουν καταβληθεί από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη: εθνικά κράτη, Ε.Ε., αυτοκινητοβιομηχανία, κ.ο.κ., κυρίως στην εξέλιξη μιας φιλικής προς το περιβάλλον τεχνολογίας, η δυσανάλογη αύξηση της κινητικότητας των πολιτών κατά 30% στην Ε.Ε., τα τελευταία 30 χρόνια, έχει αντισταθμίσει τα όποια περιβαλλοντικά οφέλη ή τουλάχιστον απέχουμε ακόμη πολύ από το να γίνουν ορατά.
Τι πρέπει να γίνει.
Πρώτον, προφανώς και πρέπει να συνεχίσουμε και να εντείνουμε την προσπάθεια για διείσδυση φιλοπεριβαλλοντικών τεχνολογιών στις μεταφορές.
Βήματα έχουν ήδη γίνει, από την επιδότηση για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων, τον επικείμενο διαγωνισμό που βρίσκεται σε διαβούλευση για την ανανέωση του στόλου λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, την απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου για την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης και την εισαγωγή ρυθμίσεων για τη συντήρηση και επισκευή των οχημάτων.
Θα συνεχίσουμε το επόμενο διάστημα με ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για την μετατροπή συμβατικών οχημάτων σε ηλεκτροκίνητα, καθώς και την εισαγωγή ρυθμίσεων για την ανάπτυξη υποδομών υδρογονοκινησης τόσο στον σιδηρόδρομο όσο και στα οδικά οχήματα.
Αν θέλουμε ωστόσο να γίνουμε παραγωγικοί, αντιμετωπίζοντας στην ουσία το πρόβλημα θα πρέπει να ακουμπήσουμε και άλλα ζητήματα.
Ένα από αυτά, το οποίο δεν έχει βρει τη θέση που του αξίζει στον εγχώριο δημόσιο διάλογο και οφείλουμε να εστιάσουμε είναι η ανορθολογική χρήση των μέσων μεταφοράς, είτε λόγω νοοτροπίας είτε λόγω θεσμικών στρεβλώσεων.
Ανορθολογική σημαίνει δύο πράγματα: άσκοπη ή καταχρηστική.
Τρία παραδείγματα:
– Πρώτον, ας σκεφτούμε πόσο επιβαρύνουν τη βιωσιμότητα των πόλεων τα ΙΧ οχήματα που κινούνται εντός του αστικού ιστού και μεταφέρουν κατά βάση έναν επιβάτη: Τον οδηγό.
– Δεύτερον, το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας π.χ. των ΕΔΧ οχημάτων αυτή τη στιγμή δεν επιτρέπει τον διαμοιρασμό του οχήματος μεταξύ επιβατών με κοινή διαδρομή. Στην Ελλάδα η έννοια αυτή είναι άγνωστη.
Στην πράξη βέβαια ο διαμοιρασμός γίνεται, η περίφημη «διπλοκούρσα», αλλά γίνεται παράνομα. Με διαφυγόντα έσοδα για το δημόσιο.
Η ουσία είναι όμως ότι ούτε ο επαγγελματίας, ούτε ο πολίτης – επιβάτης έχει αυτήν επιλογή, αν το επιθυμεί.
Το αποτέλεσμα αυτής της στρέβλωσης είναι συχνά η άσκοπη μετακίνηση οχημάτων. Ας σκεφτούμε μόνο την «περιπλάνηση» των ΤΑΞΙ στα αστικά κέντρα μέχρι να βρουν επιβάτη.
– Τρίτο παράδειγμα. Ένα Επιβατηγό Ιδιωτικής Χρήσης με Οδηγό που μεταφέρει επιβάτες στο αεροδρόμιο, με το σημερινό θεσμικό πλαίσιο, πρέπει να γυρίσει άδειο στην έδρα του, προκειμένου να μισθώσει ξανά επιβάτη, και αφού περάσουν τρεις ώρες.
Αυτό σημαίνει δεκάδες άσκοπες μετακινήσεις οχημάτων στην Αθήνα. Και των οχημάτων που επιστρέφουν άδεια από το αεροδρόμιο και εκείνων που πηγαίνουν άδεια στο αεροδρόμιο προκειμένου να παραλάβουν επιβάτες!
Σε όλα αυτά τα ζητήματα υπάρχουν λύσεις. Λύσεις που συζητούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και είμαστε έτοιμοι και εμείς να υιοθετήσουμε.
Καταλυτικό ρόλο κατά τη γνώμη μου στον περιορισμό της ανορθολογικής χρήσης των μέσων μεταφοράς μπορούν να διαδραματίσουν οι ψηφιακές πλατφόρμες διαμεσολάβησης.
– Πρώτον, περιορίζουν το κόστος και βελτιστοποιούν τη λειτουργία των μέσων μεταφοράς, περιορίζοντας την άσκοπη μετακίνηση αυτών.
– Δεύτερον, περιορίζουν την άσκοπη αναζήτηση μέσων μεταφοράς των επιβατών, απελευθερώνοντας τον παραγωγικό και τον ελεύθερο τους χρόνο.
– Τρίτον, περιορίζουν την απώλεια δημοσίων εσόδων και μπορούν να δώσουν χρήσιμα στατιστικά στοιχεία για το κράτος σχετικά με τη χρήση των μέσων μεταφοράς.
Στατιστικά στοιχεία που το κράτος σήμερα δεν διαθέτει προκειμένου να ασκήσει δημόσια πολιτική.
Για όλα αυτά θα υπάρξουν το επόμενο διάστημα συγκεκριμένες καινοτόμες θεσμικές λύσεις που εγκολπώνουν προτάσεις και βέλτιστες πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Το τρίτο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι εκείνο της αλλαγής νοοτροπίας τόσο του κράτους όσο και των πολιτών ως προς το ζήτημα της κινητικότητας.
Η κινητικότητα στις πόλεις μας έχει εισέλθει προ πολλού εντός ενός φαύλου κύκλου:
Η χρήση των μέσων μεταφοράς οδηγεί σε αύξηση της χωρητικότητας των υποδομών. Οι υποδομές με τη σειρά τους αυξάνουν περαιτέρω τη χρήση των μέσων μεταφοράς που με τη σειρά τους γεννούν την ανάγκη για νέες υποδομές.
Το αδιέξοδο είναι νομίζω προφανές σε όλους μας:
Η κυκλοφοριακή συμφόρηση είναι πλέον ο κανόνας. Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος και της υγείας, επίσης.
Χρειαζόμαστε ένα μακροχρόνιο όραμα με επίκεντρο όχι τις υποδομές, αλλά τον συνδυασμό υποδομών, υπηρεσιών και πληροφοριών προκειμένου να επιτευχθεί η αποδοτικότερη λύση στις μετακινήσεις των πολιτών.
Αυτή την κατάσταση επιχειρήσαμε να θεραπεύσουμε με τον νόμο 4784 για τα ΣΒΑΚ και τη μικροκινητικότητα και ελπίζουμε ότι σύντομα θα δούμε τους καρπούς αυτής της προσπάθειας» .
Κώστας Καραμανλής: καινοτόμα εργαλεία για την κατασκευή έργων υποδομής
Στη χρήση καινοτόμων εργαλείων, όπως τα Building Information Model (BIM), τόσο από ιδιώτες όσο και από το Δημόσιο, για την κατασκευή έργων υποδομής, αναφέρθηκε σε σχετική συζήτηση στο πλαίσιο του 6ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής.
Σημείωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενθαρρύνει ήδη τη χρήση της πλατφόρμας των BIM στα δημόσια έργα και έχει ήδη συστήσει ειδική ευρωπαϊκή ομάδα εργασίας. Ανέφερε δε ότι σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες προγράμματα αυτού του είδους είναι προαπαιτούμενο για τη συμμετοχή σε δημόσιους διαγωνισμούς. Και εκτίμησε ότι στο -όχι και τόσο μακρινό- μέλλον δεν αποκλείεται ακόμη και η ίδια η καταβολή ευρωπαϊκών κονδυλίων να συνδέεται με τη χρήση των BIM. Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών συνεπώς τόνισε ότι πρέπει από τη μία ο ιδιωτικός τομέας να επενδύσει στην προώθηση των BIM και από την άλλη οι υπηρεσίες του Δημοσίου να προετοιμαστούν, ακόμη και εάν αυτό «ξεβολέψει» παλιότερες γενιές.
«Η διαδικασία των BIM είναι μέρος του Ταμείου Ανάκαμψης και εμείς ως Υπουργείο θα κινηθούμε με πολύ μεγάλα βήματα, έτσι ώστε στα επόμενα πολύ μεγάλα σημαντικά έργα να χρησιμοποιηθεί, τόσο από τον ιδιωτικό τομέα όσο και από τις δημόσιες υπηρεσίες, αυτή η καινοτόμος πλατφόρμα», υπογράμμισε επίσης ο κ. Καραμανλής.
Ανακοίνωσε μάλιστα ότι στόχος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών είναι η πλατφόρμα των ΒΙΜ να χρησιμοποιηθεί άμεσα στη Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, όπως έχει γίνει και στο Μετρό του Παρισιού.
Σημείωσε επίσης ότι έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες για την χρηματοδότηση του έργου «Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου και Οδικού χάρτη για την εφαρμογή του ΒΙΜ στην Ελλάδα για την μελέτη, κατασκευή και διαχείριση έργων» με την πρόσληψη τεχνικού συμβούλου και την υποστήριξη της DG-REFORM. Ενώ παράλληλα σε συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υπέβαλλε πρόταση στο Ταμείο Ανάκαμψης για την χρηματοδότηση της εκπαίδευσης του προσωπικού και της αγοράς του αναγκαίου λογισμικού για την ομαλή μετάβαση του τεχνικού κόσμου στη ψηφιοποίηση των κατασκευών.
Πως όμως μπορεί να βοηθήσει στην κατασκευή έργων υποδομής στη χώρα μας η χρήση της πλατφόρμας του ΒΙΜ;
- Καλύπτει το κενό ανάμεσα στο μελετητή και τον κατασκευαστή του έργου.
- Συνεισφέρει στην εξοικονόμηση σημαντικών πόρων σε ό,τι αφορά το τελικό κόστος των έργων, το οποίο όπως σημείωσε ο κ. Καραμανλής αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στην Ελλάδα.
- Παράλληλα, επιτυγχάνει τη μεγαλύτερη δυνατή οικονομία υλικών, που συνεπάγεται εξοικονόμηση κόστους αλλά και προστασία του περιβάλλοντος.
- Δίνει τη δυνατότητα πραγματικά χρηστής διαχείρισης και συστηματικής παρακολούθησης των έργων καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής τους. Και σε αυτό το θέμα παρουσιάζονται σημαντικά προβλήματα στην Ελλάδα, σημείωσε ο κ. Καραμανλής.
- Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή, μπορεί να βοηθήσει ώστε οι προϋπολογισμοί των έργων να γίνουν πολύ πιο ρεαλιστικοί. Και γενικότερα μπορεί να δώσει τη δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές να μπορούν να περιορίσουν την σπατάλη.
«Η αξιοποίηση των BIM μπορεί να μας βοηθήσει, ειδικά σε αυτή την εποχή, να έχουμε περισσότερα έργα, υψηλότερης ποιότητας, με μικρότερο κόστος και σε πολύ συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα», τόνισε ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
Ο κ. Καραμανλής υπογράμμισε επίσης ότι η επικείμενη αυτή ψηφιακή μετάβαση θα δημιουργήσει και νέες θέσεις εργασίας, θα προσελκύσει ταλαντούχους νέους και μάλιστα, η τάση αυτή μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμα βήμα προς την ίαση της ανοιχτής πληγής του brain drain.
«Η δυνατότητα αυτή θα είναι κομβικής σημασίας και μας λύνει κυριολεκτικά τα χέρια για να επιτύχουμε έναν ακόμα στόχο για τον οποίον έχουμε δεσμευτεί και έχουμε ψηφίσει και στη Βουλή: τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Υποδομών, στο οποίο θα καταγραφούν και κατηγοριοποιηθούν με συνέπεια, όλα τα έργα υποδομής στη χώρα», πρόσθεσε.
Ο κ. Καραμανλής αναφέρθηκε στο μεγάλο πρόγραμμα έργων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με κεντρικούς στόχους αφενός να ολοκληρωθούν οι οδικοί άξονες της χώρας και αφετέρου να καταστεί η Ελλάδα κόμβος υποδομών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με μοντέρνα, σιδηροδρομικά έργα.
Τόνισε όμως ότι τα έργα αυτά δε γίνονται από τη μία νύχτα στην άλλη και υπενθύμισε ότι: «Εδώ και 20 μήνες δουλεύουμε συστηματικά για να ξεμπλοκάρουμε πολύ σημαντικά έργα, αλλά και για να δώσουμε προοπτική».
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών επισήμανε ότι: «Σήμερα, έχουμε πλέον βάλει μπρος ένα πρόγραμμα έργων άνω των 13 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο από τους Ολυμπιακούς Αγώνες» και αναφέρθηκε στις επεκτάσεις της Αττικής Οδού, τη νέα Περιφερειακή στη Θεσσαλονίκη το λεγόμενο flyover, το μεγαλύτερο πρόγραμμα σιδηροδρομικών έργων που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας, αλλά και 7.000 παρεμβάσεις σε επικίνδυνα σημεία του οδικού μας δικτύου, σε όλη τη χώρα.
Αλλά και σε μεγάλα έργα, που ξεμπλοκάρουν ένα προς ένα: Ε65, Γραμμή 4 Μετρό Αθήνας, Μετρό Θεσσαλονίκης, Πατρών-Πύργου, ΒΟΑΚ, Άκτιο-Αμβρακία.
Κώστας Σκρέκας: ένα από τα πλέον φιλόδοξα σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα
Στις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Ευρώπη αναφορικά με τις φιλόδοξες πολιτικές που θα οδηγήσουν στη ενεργειακή μετάβαση των κρατών – μελών αναφέρθηκαν χθες οι συμμετέχοντες της σχετικής συζήτησης για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Από την πλευρά του, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, ανέφερε ότι όλοι επιθυμούν ευημερία και βιώσιμη ανάπτυξη. «Έχουμε σχεδιάσει ένα από τα πλέον φιλόδοξα σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι δράσεις και αποφάσεις καταδεικνύουν ότι η Ελλάδα είναι συμμέτοχος στο Ευρωπαϊκό Όραμα για ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα. Θέλουμε να πετύχουμε το στόχο της διείσδυσης σε ΑΠΕ» είπε αρχικά.
«Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο 25-30%. Υποστηρίζουμε σθεναρά αυτήν την πολιτική και το έχουμε κάνει γνωστό και προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα πρέπει να έχουμε ένα καινοτόμο κύμα έργων ύψους 2 δισ. ευρώ. Συνολικά θα χρησιμοποιηθούν 4 δισ. ευρώ τα επόμενα χρόνια. Θα υποκαταστήσουμε το λιγνίτη με φυσικό αέριο, φροντίζοντας ωστόσο για την απρόσκοπτη παροχή ενέργειας» πρόσθεσε.
Ο υπουργός αναφερόμενος στη συμφωνία μεταξύ Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας για το φυσικό αέριο ανέφερε ότι είναι έτοιμη κατά 99%. «Αναμένουμε την έγκριση των ευρωπαϊκών αρχών. Είμαστε πολύ κοντά στο σημείο της έναρξης κατασκευής του σημαντικού έργου της διασύνδεσης αερίου. Η Ελλάδα είναι προσεκτική και έχει αναλάβει τη δέσμευση να βοηθήσει τη Βόρεια Μακεδονία στα σχέδια της», υπογράμμισε σχετικά.
Ο υπουργός αποσαφήνισε ότι στην Ελλάδα επιχειρείται η διασφάλιση της παροχής αερίου, «γιατί θέλουμε να αλλάξουμε το ενεργειακό μας μείγμα» όπως είπε.
«Δίνουμε φυσικά επίσης την ευκαιρία να φτάσει αυτό και σε άλλες χώρες, π.χ. μέσω Ιταλίας. Υποστηρίζουμε πλήρως τον EASTMED. Ήδη έχουν προβλεφθεί 70 εκατ. ευρώ για τις αναγκαίες μελέτες, ενώ το 50% του ποσού χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι αγορές θα αποφασίσουν τη δημιουργία αυτού του έργου. Του χρόνου μάλλον θα ληφθεί αυτή η απόφαση επένδυσης. Το έργο θα είναι οικονομικά βιώσιμο. Το 20% της χωρητικότητας του EASTMED θα αφορά στο Υδρογόνο», σημείωσε.
Το Φόρουμ τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, η οποία άνοιξε με την ομιλία της τις εργασίες του επισημαίνοντας: «η Ελλάδα εισέρχεται δυναμικά στην μετά–πανδημία εποχή, προχωρώντας, στη μετεξέλιξη της οικονομίας με την πράσινη μετάβαση, την ψηφιοποίηση και τις νέες επενδύσεις, ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία».
Η παρακολούθηση του online Φόρουμ είναι ελεύθερη με εγγραφή στο delphiforum.gr/register
