Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 9 Δεκεμβρίου τη «Στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα», συνοδευόμενη από σχέδιο δράσης 82 πρωτοβουλιών που θα καθοδηγήσουν τις εργασίες για την επόμενη τετραετία.
Η στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα θέτει τα θεμέλια για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί ο πράσινος και ψηφιακός μετασχηματισμός του συστήματος μεταφορών της ΕΕ και να καταστεί ανθεκτικότερο σε μελλοντικές κρίσεις. Όπως περιγράφεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η εφαρμογή της στρατηγικής θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2050, η οποία θα επιτευχθεί μέσω ενός έξυπνου, ανταγωνιστικού, ασφαλούς, προσβάσιμου και οικονομικά προσιτού συστήματος μεταφορών.
Ο Frans Timmermans, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, δήλωσε τα εξής: “Για να επιτευχθούν οι στόχοι μας για το κλίμα, είναι απαραίτητο οι εκπομπές από τον τομέα των μεταφορών να εμφανίσουν σαφή πτωτική τάση. Η στρατηγική που παρουσιάζουμε σήμερα θα μεταβάλει τον τρόπο με τον οποίο μετακινούνται οι άνθρωποι και τα εμπορεύματα σε ολόκληρη την Ευρώπη και θα διευκολύνει τον συνδυασμό διαφορετικών τρόπων μεταφοράς στο ίδιο ταξίδι. Θέσαμε φιλόδοξους στόχους για ολόκληρο το σύστημα μεταφορών, ώστε να εξασφαλίσουμε μια βιώσιμη, έξυπνη και ανθεκτική ανάκαμψη από την κρίση της COVID-19″.
Η Επίτροπος Μεταφορών Adina Vălean δήλωσε από την πλευρά της: “Οι μεταφορές είναι σημαντικές για όλους μας, καθώς αποτελούν τη ραχοκοκαλιά που συνδέει τους Ευρωπαίους πολίτες και τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο κινούμαστε, καθιστώντας την κινητικότητά μας εξυπνότερη, αποτελεσματικότερη, αλλά και πιο πράσινη. Πρέπει να θέσουμε ένα σταθερό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις όσον αφορά τις πράσινες επενδύσεις που θα χρειαστεί να πραγματοποιήσουν τις επόμενες δεκαετίες. Μέσω της εφαρμογής αυτής της στρατηγικής, θα δημιουργήσουμε ένα πιο αποδοτικό και ανθεκτικό σύστημα μεταφορών, το οποίο μας βάζει σε σταθερή πορεία για τη μείωση των εκπομπών σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας”.
Ορόσημα για ένα έξυπνο και βιώσιμο μέλλον
Όλοι οι τρόποι μεταφοράς πρέπει να καταστούν πιο βιώσιμοι, με ευρέως διαθέσιμες πράσινες εναλλακτικές λύσεις και με παροχή των κατάλληλων κινήτρων για την προώθηση της μετάβασης στο νέο σύστημα μεταφορών. Η θέση συγκεκριμένων ορόσημων θα διατηρήσει το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφορών εντός της πορείας του προς ένα έξυπνο και βιώσιμο μέλλον:
Έως το 2030:
- τουλάχιστον 30 εκατομμύρια αυτοκίνητα μηδενικών εκπομπών θα κυκλοφορούν στους ευρωπαϊκούς δρόμους
- 100 ευρωπαϊκές πόλεις θα είναι κλιματικά ουδέτερες
- η σιδηροδρομική κυκλοφορία υψηλής ταχύτητας θα διπλασιαστεί σε ολόκληρη την Ευρώπη
- τα προγραμματισμένα ομαδικά ταξίδια για διαδρομές κάτω των 500 χλμ. θα πρέπει να έχουν ουδέτερο ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα
- η αυτοματοποιημένη κινητικότητα θα αναπτυχθεί σε ευρεία κλίμακα
- τα θαλάσσια σκάφη μηδενικών εκπομπών θα είναι έτοιμα για διάθεση στην αγορά
Έως το 2035:
- τα μεγάλα αεροσκάφη μηδενικών εκπομπών θα είναι έτοιμα για διάθεση στην αγορά
Έως το 2050:
- σχεδόν όλα τα αυτοκίνητα, τα ημιφορτηγά, τα λεωφορεία, καθώς και τα νέα βαρέα επαγγελματικά οχήματα θα είναι μηδενικών εκπομπών
- οι σιδηροδρομική εμπορευματική κυκλοφορία θα διπλασιαστεί
- πλήρως λειτουργικό πολυτροπικό διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) για βιώσιμες και έξυπνες μεταφορές με συνδεσιμότητα υψηλής ταχύτητας
10 βασικοί τομείς δράσης για την υλοποίηση του οράματος
Για να υλοποιήσουμε τους στόχους μας, η στρατηγική προσδιορίζει συνολικά 82 πρωτοβουλίες σε 10 βασικούς τομείς δράσης («εμβληματικές πρωτοβουλίες»), καθεμία από τις οποίες περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα.
Βιώσιμο σύστημα μεταφορών
Το να καταστούν βιώσιμες οι μεταφορές, στην πράξη σημαίνει:
- Ενίσχυση της χρήσης οχημάτων, σκαφών και αεροπλάνων μηδενικών εκπομπών, ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και των συναφών υποδομών — για παράδειγμα με την εγκατάσταση 3 εκατομμυρίων δημόσιων σημείων φόρτισης έως το 2030.
- Δημιουργία αερολιμένων και λιμένων μηδενικών εκπομπών — για παράδειγμα μέσω νέων πρωτοβουλιών για την προώθηση των βιώσιμων αεροπορικών και ναυτιλιακών καυσίμων.
- Η υπεραστική και αστική κινητικότητα να καταστούν υγιείς και βιώσιμες — για παράδειγμα με τον διπλασιασμό της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας υψηλής ταχύτητας και την ανάπτυξη επιπλέον υποδομών ποδηλασίας κατά τα επόμενα 10 έτη.
- Οικολογικός προσανατολισμός των εμπορευματικών μεταφορών — για παράδειγμα διπλασιάζοντας τις σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές έως το 2050.
- Τιμολόγηση του άνθρακα και παροχή καλύτερων κινήτρων στους χρήστες — για παράδειγμα, με την επιδίωξη ολοκληρωμένης δέσμης μέτρων για την επίτευξη δίκαιης και αποτελεσματικής τιμολόγησης σε όλες τις μεταφορές.
Έξυπνο σύστημα μεταφορών
Υπό τις κατάλληλες συνθήκες, η καινοτομία και η ψηφιοποίηση θα διαμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο θα κινούνται στο μέλλον οι επιβάτες και τα εμπορεύματα. Η στρατηγική προβλέπει:
- Να γίνει πράξη η συνδεδεμένη και αυτοματοποιημένη πολυτροπική κινητικότητα — για παράδειγμα, με την παροχή της δυνατότητας στους επιβάτες να αγοράζουν εισιτήρια για πολυτροπικές μετακινήσεις και στα εμπορεύματα να αλλάζουν απρόσκοπτα μεταξύ διαφόρων μέσων μεταφοράς.
- Να προωθηθεί η καινοτομία και η χρήση δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) για εξυπνότερη κινητικότητα — για παράδειγμα με την πλήρη στήριξη της ανάπτυξης δρόνων (drones) και μη επανδρωμένων αεροσκαφών και με περαιτέρω δράσεις για την οικοδόμηση ευρωπαϊκού κοινού χώρου δεδομένων κινητικότητας.
Ανθεκτικό σύστημα μεταφορών
Οι μεταφορές είναι ένας από τους τομείς που επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία της COVID-19 και πολλές επιχειρήσεις του κλάδου αντιμετωπίζουν τεράστιες επιχειρησιακές και οικονομικές δυσκολίες. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεσμεύεται:
- Να ενισχύσει την ενιαία αγορά — για παράδειγμα μέσω της ενίσχυσης των προσπαθειών και των επενδύσεων για την ολοκλήρωση του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) έως το 2030 και της στήριξης του τομέα με σκοπό τη βελτιωμένη ανοικοδόμηση (build back better) μέσω αυξημένων επενδύσεων, τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών, για τον εκσυγχρονισμό των στόλων σε όλους τους τρόπους μεταφοράς.
- Να καταστήσει τη κινητικότητα δίκαιη και με ισότιμους όρους για όλους — για παράδειγμα καθιστώντας τη νέα κινητικότητα οικονομικά προσιτή και προσβάσιμη σε όλες τις περιφέρειες και για όλους τους επιβάτες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με μειωμένη κινητικότητα, και βελτιώνοντας την ελκυστικότητα του τομέα για τους εργαζομένους.
- Να ενισχύσει την ασφάλεια και την προστασία σε όλους τους τρόπους μεταφοράς, μεταξύ άλλων μειώνοντας τον αριθμό των θανάτων κοντά στο μηδέν έως το 2050.
Ιστορικό
Δεδομένου ότι οι μεταφορές συμβάλλουν περίπου σε ποσοστό 5 % στο ΑΕΠ της ΕΕ και απασχολούν περισσότερα από 10 εκατομμύρια άτομα στην Ευρώπη, το σύστημα μεταφορών είναι ζωτικής σημασίας για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Παράλληλα, οι μεταφορές έχουν επιπτώσεις και στην κοινωνία μας: εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ρύπων, θόρυβος, τροχαία ατυχήματα και κυκλοφοριακή συμφόρηση. Σήμερα, οι εκπομπές από τις μεταφορές αντιστοιχούν περίπου στο ένα τέταρτο των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ.
Αυτή η ώθηση του μετασχηματισμού στον τομέα των μεταφορών έρχεται σε μια εποχή κατά την οποία ολόκληρος ο τομέας εξακολουθεί να είναι γονατισμένος από τις επιπτώσεις του κορονοϊού. Με την αύξηση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στον εκσυγχρονισμό και τον οικολογικό προσανατολισμό των στόλων και των υποδομών μας, καθώς και με την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς, μας παρουσιάζεται πλέον μια ιστορική ευκαιρία να καταστήσουμε τις ευρωπαϊκές μεταφορές όχι μόνο πιο βιώσιμες αλλά και πιο ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο και ανθεκτικότερες σε τυχόν μελλοντικούς κλυδωνισμούς.
Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή θα πρέπει να αφορά κάθε πολίτη: είναι ζωτικής σημασίας η κινητικότητα να είναι διαθέσιμη και οικονομικά προσιτή για όλους, οι αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές να παραμείνουν συνδεδεμένες, και ο τομέας να προσφέρει καλές κοινωνικές συνθήκες και ελκυστικές θέσεις εργασίας.
Δείτε εδώ το σχετικό video.
