Ο πρόσφατος θάνατος του Jimmy Carter, θύμισε στους παλιότερους το ρόλο που έπαιξε στον κλάδο του αυτοκινήτου σε σχέση με την ασφάλεια κατά την οδήγηση και τον περιορισμό των εκπομπών ρύπων.
Υπερασπιστής της εξοικονόμησης ενέργειας, ο ίδιος καθιέρωσε τις ζώνες ασφαλείας και τους αερόσακους, όπως και μερικούς από τους πιο σοβαρούς κανόνες γύρω από την προστασία του περιβάλλοντος. Στα τέλη της θητείας του ως Πρόεδρος υπέγραψε, εξ άλλου, νομοθεσία στήριξης των δανείων για τη διάσωση μιας προβληματικής Chrysler Corp. Υπό τον Κάρτερ, τον Δημοκρατικό 39ο πρόεδρο των ΗΠΑ, η πολιτική του Λευκού Οίκου άγγιξε αυτοκινητοβιομηχανίες, εμπόρους και βιομηχανικές πόλεις, παντού, σε μια περίοδο σοβαρών οικονομικών δυσχερειών.
Ειδικότερα, οι πωλήσεις ελαφρών οχημάτων στις ΗΠΑ, που εξακολουθούν να κυριαρχούνται από τη General Motors, τη Ford Motor Co., την Chrysler και την American Motors, μειώθηκαν από 14,4 εκατομμύρια το 1977, τον πρώτο χρόνο προεδρίας του Carter και 14,9 εκατομμύρια το 1978, σε 11,2 εκατομμύρια το 1980, όταν πια έχασε τις εκλογές από τον Ρόναλντ Ρίγκαν. Η πολιτική του, όμως, παρά τις δυσκολίες, αποδείχθηκε στη συνέχεια αποτελεσματική για όλους και τις επιχειρήσεις και το κοινωνικό σύνολο.
Μηχανικός και παθιασμένος επισκευαστής, ο γνωστός «φιστικάς» Πρόεδρος απελευθέρωσε τις κύριες αγορές ενέργειας, μεταφορών, επικοινωνιών μαζί και τα προγράμματα των χρηματοδοτήσεων, όσο ήταν στην εξουσία, ενώ συμφώνησε να χαλαρώσει σε πρώτη φάση ορισμένους ιδιαιτέρως αυστηρούς κανονισμούς εκπομπών και άλλους περιοριστικούς κανόνες που στραγγάλισαν, κυριολεκτικά, την αυτοκινητοβιομηχανία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970. Μιας περιόδου που σημαδεύτηκε από υψηλό πληθωρισμό και επιτόκια, αυξανόμενες ξένες εισαγωγές, αραβικό εμπάργκο πετρελαίου, εκτίναξη των τιμών της βενζίνης και μεγάλες ουρές στα πρατήρια καυσίμων.
Τον Ιούλιο του 1979, εν μέσω ενός ακόμη κύματος ανοδικών τιμών της βενζίνης, υποσχέθηκε να απογαλακτίσει την Αμερική από το ξένο πετρέλαιο, να δημιουργήσει εναλλακτικές πηγές ενέργειας και να σχηματίσει μια επιτροπή κινητοποίησης για να μειώσει τη γραφειοκρατία και «να γίνει η δουλειά».
«Θα προστατεύσουμε το περιβάλλον μας», δεσμεύτηκε ο Κάρτερ. «Αλλά όταν αυτό το έθνος χρειάζεται απαραιτήτως ένα διυλιστήριο ή έναν αγωγό, θα τα κατασκευάσουμε».
Μόλις μήνες νωρίτερα, τον Απρίλιο του 1979, ο Κάρτερ είχε ανακοινώσει σχέδια να αρχίσει να άρει τους ελέγχους των τιμών στην εγχώρια παραγωγή πετρελαίου και ταυτόχρονα ζήτησε την έγκριση του Κογκρέσου για φόρο σε τυχόν απροσδόκητα κέρδη στους παραγωγούς.
Οι κοινότητες που χτυπήθηκαν από το κλείσιμο εργοστασίων κατασκευής αυτοκινήτων, από το Mahwah, μέχρι το Detroit, έλαβαν εκατομμύρια δολάρια σε ομοσπονδιακή βοήθεια.
Το Υπουργείο Οικονομικών του Carter επέτρεψε την άμεση καθιέρωση νέων εργαλείων/μηχανών που χρειαζόταν η αυτοκινητοβιομηχανία για να κατασκευάσει μικρότερα, πιο αποτελεσματικά αυτοκίνητα με κίνηση στους εμπρός τροχούς, καθώς εγκαταλείπονταν σιγά-σιγά τα μεγάλα σεντάν, τα κουπέ και τα βαν με κίνηση στους πίσω τροχούς. Η Διοίκηση Μικρών Επιχειρήσεων διέθεσε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια σε εγγυημένα δάνεια σε ανταγωνιστές εμπόρους αυτοκινήτων, καθώς οι πωλήσεις της βιομηχανίας έβαιναν μειούμενες.
Πριν γίνει πρόεδρος, ο Carter είχε εντοπίσει δύο βασικές αδυναμίες της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας: την ενεργειακή απόδοση των κινητήρων εσωτερικής καύσης και τη ρύπανση. Όταν κάλεσε την ανώτατη διοίκηση των αυτοκινητοβιομηχανιών και την ένωση των συνδικάτων (UAW) στον Λευκό Οίκο για να τους προτείνει αυστηρούς ελέγχους, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες στη Σουηδία και την Ιαπωνία ήταν, ήδη, «στο πλοίο», οι συνομιλητές του τον χλεύασαν, λέγοντας ότι τα μεγαλύτερα οχήματα φέρνουν υψηλότερα κέρδη, καθόσον, μάλιστα, οι περισσότεροι Αμερικανοί συνέχισαν να τα προτιμούν.
Ο ίδιος χαρακτήρισε, τότε, την απροθυμία της αυτοκινητοβιομηχανίας να αγκαλιάσει, αρχικά, αυτοκίνητα ενεργειακά πιο αποδοτικά, ως μια από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις του. Χορήγησε, ωστόσο, στην Chrysler 1,5 δις δολάρια ως ομοσπονδιακές εγγυήσεις δανείων τον Ιανουάριο του 1980 για να συνεχίσει να λειτουργεί τα εργοστάσια συναρμολόγησης, ενώ κυκλοφόρησαν νέα μοντέλα, ιδιαίτερα, τα λεγόμενα K οχήματα της εταιρείας.
Να σημειωθεί ότι εν μέσω μιας αδύναμης οικονομίας των ΗΠΑ, το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης της Chrysler, όπως και το δεύτερο, το 2009, βοήθησαν να αποτραπεί η διολίσθηση της χώρας σε ύφεση.
Ο Carter, ο οποίος φέρεται να θεωρούσε άπληστα τα στελέχη της αυτοκινητοβιομηχανίας στις καλές στιγμές και γκρινιάρικα στις κακές, δεν συμμετείχε ενεργά στις συνομιλίες για τη διάσωση της Chrysler, αναθέτοντας τις όποιες προκλήσεις της εταιρείας στο Υπουργείο Οικονομικών.
Η Chrysler, τελικά, αποπλήρωσε το χρέος αρκετά χρόνια νωρίτερα (1983) από το προγραμματισμένο και η κυβέρνηση πέτυχε κρατικά έσοδα 350 εκατομμυρίων δολαρίων.
Υπό τον Carter, το NHTSA, η κορυφαία ρυθμιστική αρχή για την ασφάλεια αυτοκινήτων της χώρας, διέταξε τις αυτοκινητοβιομηχανίες να εγκαταστήσουν αερόσακους, στα οχήματα έως το 1982. Η εντολή, που υποστηρίχθηκε επί μακρόν από κυβερνητικούς αξιωματούχους απορρίφθηκε από τη διοίκηση της Ford και αποτέλεσε αντικείμενο δικαστικής διαμάχης μέχρι το τέλη της δεκαετίας του 1980.
Αποφάσεις-τομές
Η επιλογή του Carter να κατευθύνει το NHTSA καθιέρωσε επίσης ομοσπονδιακά πρότυπα οικονομίας καυσίμου, καθώς και το Πρόγραμμα Αξιολόγησης Νέου Αυτοκινήτου της κυβέρνησης των ΗΠΑ για τις δοκιμές πρόσκρουσης και τη βαθμολογία οχημάτων στον τομέα της ασφάλειας και κυρίως της προστασίας των επιβατών –έτσι καθιερώθηκαν οι ζώνες ασφαλείας και οι αερόσακοι.
Όσον αφορά το νομοσχέδιο που χαλάρωσε τα ομοσπονδιακά πρότυπα εκπομπών για επιβατικά αυτοκίνητα και ελαφρά φορτηγά, οι τροποποιήσεις για καθαρότερο αέρα παρέτειναν τις προθεσμίες για αυστηρότερα πρότυπα ρύπανσης στα αυτοκίνητα αμερικανικής κατασκευής. Όταν ορισμένες αυτοκινητοβιομηχανίες απείλησαν να κλείσουν τα εργοστάσια συναρμολόγησης, ισχυριζόμενες ότι δεν μπορούσαν να τηρήσουν τους ελάχιστους κανόνες που είχαν προγραμματιστεί να τεθούν σε ισχύ το φθινόπωρο του 1977, ο Carter πρότεινε μια εναλλακτική λύση και το Κογκρέσο συμφώνησε.
Το νομοσχέδιο, είπε ο Κάρτερ, συνέβαλε, πάντως, στον στόχο της χώρας να διασφαλίσει καθαρότερο αέρα ενώ ταυτόχρονα επέτρεψε στην πορεία την περιβαλλοντικά ορθή οικονομική ανάπτυξη.
Κανόνες συμμόρφωσης
Οι τροποποιήσεις στον νόμο για τον καθαρό αέρα άλλαξαν τα πρότυπα και τις προθεσμίες για την υποχρεωτική συμμόρφωση της αυτοκινητοβιομηχανίας στη μείωση των εκπομπών καυσαερίων. Απαιτούσαν επίσης:
- Εγγύηση 2 ετών/24.000 μιλίων ότι ένα όχημα πληροί καθορισμένα πρότυπα εκπομπών ρύπων.
- Εγγύηση 5 ετών/50.000 μιλίων στον εξοπλισμό ελέγχου εκπομπών ενός οχήματος.
- Υποχρεωτικά προγράμματα επιθεώρησης και συντήρησης σε περίπου 25 πόλεις που παρέβαιναν τα τότε πρότυπα ποιότητας του αέρα.
- Υποχρεωτική πιστοποίηση από αντιπροσώπους ότι τα νέα αυτοκίνητα πληρούν τα πρότυπα εκπομπών ρύπων κατά τη στιγμή της πώλησης.
Το νομοσχέδιο εξουσιοδότησε επίσης την αρμόδια Αρχή να ορίσει οικονομικές κυρώσεις ίσες με το κόστος καθαρισμού για βιομηχανίες που καθυστέρησαν την εγκατάσταση εξοπλισμού ελέγχου της ρύπανσης πέρα από τις καθορισμένες προθεσμίες.
