Είναι η συμφωνία που επιτεύχθηκε στην COP28 “αλλαγή παραδείγματος”; Για πρώτη φορά, οι χώρες του κόσμου – συγκεντρωμένες στο Ντουμπάι – συμφώνησαν να «μεταβούν πέρα από τα ορυκτά καύσιμα».
Αυτό υποδηλώνει απλώς το προφανές ή είναι, όπως είπε ο πρόεδρος του συνεδρίου Sultan Al Jaber, πραγματικά μια «αλλαγή παραδείγματος»; Εξαρτάται από το τι θα συμβεί στη συνέχεια, υπογραμμίζει ο Frank Jacobs στο Global Fleet.
Εξαρτάται επίσης από το πως αντιμετωπίζεις το θέμα. Ανησυχώντας από τον αυξανόμενο ρυθμό της κλιματικής αλλαγής, ορισμένες χώρες -συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ και των μικρών νησιωτικών χωρών- πήγαν στο Ντουμπάι για να πιέσουν για συμφωνία «σταδιακής κατάργησης» των ορυκτών καυσίμων. Κάτι, που, ουσιαστικά έρχεται σε σύγκρουση με την άποψη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και άλλων πετρελαϊκών κρατών της περιοχής που θεωρούν πως η «σταδιακή μείωση» είναι η καλύτερη επιλογή.
Την Δευτέρα, ο Sultan Al Jaber – ο οποίος είναι επίσης CEO της εθνικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΑΕ – δημοσίευσε προσχέδιο που δεν ανέφερε την σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Η αντίδραση ήταν σφοδρή. «Η COP28 βρίσκεται στα πρόθυρα της αποτυχίας. (Το προσχέδιο) μοιάζει σαν να το υπαγόρευσε ο ΟΠΕΚ λέξη προς λέξη», έγραψε στο Twitter ο ακτιβιστής για το κλίμα και πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Al Gore.
Δύο ημέρες αργότερα, δημοσιεύτηκε συμβιβαστικό κείμενο, το οποίο περιελάμβανε έκκληση προς όλες τις χώρες για «(μετάβαση) πέραν των ορυκτών καυσίμων στα ενεργειακά συστήματα, με δίκαιο, συντεταγμένο και βιώσιμο τρόπο». Με το προσωνύμιο «Συναίνεση των ΗΑΕ», το κείμενο εγκρίθηκε ομόφωνα από τις εθνικές αντιπροσωπείες.
Η ανακοίνωση επαινέθηκε από όλους, συμπεριλαμβανομένης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, η οποία χαιρέτισε το κείμενο ως «παγκόσμια καμπή». Η σκέψη πίσω από αισιόδοξες εκτιμήσεις όπως αυτή είναι ότι η συμφωνία θα στείλει ένα ισχυρό και αλάνθαστο μήνυμα στις κυβερνήσεις, τους ακτιβιστές και την επιχειρηματική κοινότητα ότι τα ορυκτά καύσιμα πρέπει να τερματιστούν.
Ωστόσο, αυτό που λείπει από το κείμενο είναι συγκεκριμένοι στόχοι για την επίτευξη αυτού του σκοπού. Όπως είπε ένας ανταποκριτής του BBC αμέσως μετά την έγκριση του κειμένου: «Αν μου ζητάτε να συνεισφέρω στο πλύσιμο, θα μπορούσα απλώς να καθαρίσω ένα πιάτο και να πω ότι έκανα το καθήκον μου».
Με άλλα λόγια, η COP28 δεν προσφέρει κανένα μέσο που θα αναγκάσει τα πετρελαϊκά κράτη όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, ή ακόμη και τις ΗΠΑ να μειώσουν την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Από αυτή την άποψη, η COP28 ήταν μια απογοήτευση.
Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι οι περισσότερες COP απογοητεύουν, αλλά ότι δεν πρέπει να τις βλέπουμε μεμονωμένα. Ίσως η πιο απογοητευτική διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα ήταν η COP15 (Κοπεγχάγη, 2009), επειδή η παγκόσμια συμφωνία στην οποία φαινόταν ότι θα καταλήξει δεν επιτεύχθηκε. Λίγα χρόνια αργότερα, ωστόσο, στην COP21 (Παρίσι, 2015), επιτεύχθηκε αυτή η σημαντική τομή και ο κόσμος συμφώνησε στον +1,5°C ως στόχο για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Έτσι πρέπει να βλέπουμε την COP28: όλοι συμφωνούν πλέον ότι πρέπει να αποδεσμευτούμε από τα ορυκτά καύσιμα, και αυτό περιλαμβάνει όλα τα κράτη πετρελαίου του κόσμου. Θα είναι δουλειά των επόμενων COP να καθορίσουν στόχους σε αυτή τη φιλοδοξία. Ίσως όμως όχι στην επόμενη. Η COP29 θα πραγματοποιηθεί τον επόμενο χρόνο στο Αζερμπαϊτζάν, ένα ακόμα πετρελαϊκό κράτος.
Οι διασκέψεις του ΟΗΕ για το κλίμα προχωρούν μόνο με ομοφωνία. Η παγκόσμια συναίνεση για τους κλιματικούς στόχους είναι σημαντική, αλλά οδηγεί σε αργή πρόοδο. Ίσως πολύ αργή, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα του προβλήματος. Το 1992, η Σύμβαση Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή προέτρεψε τις χώρες του κόσμου να αποφύγουν την «επικίνδυνη θέρμανση». Τις επόμενες τρεις δεκαετίες, οι άνθρωποι εξέπεμψαν περισσότερο CO2 από ό,τι τους προηγούμενους αιώνες. Και το 2023 θα είναι πιθανότατα η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί, όπως συνέβη για τα περισσότερα προηγούμενα χρόνια.
Το τι θα συμβεί στη συνέχεια δεν πρέπει να εξαρτάται μόνο από όσα αποφασίζουν οι κυβερνήσεις. Ο επιχειρηματικός κόσμος μπορεί και πρέπει να κινηθεί ταχύτερα από τη γραφειοκρατία. Ειδικά οι εταιρικοί στόλοι διαδραματίζουν ρόλο πρωτοπόρου στη βιώσιμη κινητικότητα. Εάν οι μελλοντικές COP παράγουν πιο φιλόδοξους στόχους, αυτό θα οφείλεται στο ότι εμείς στο οικοσύστημα του στόλου και της κινητικότητας έχουμε δείξει ότι είναι δυνατό να προχωρήσουμε ταχύτερα από την παγκόσμια συναίνεση.
Η πρωτοπορία στο μέλλον είναι καλή για τις επιχειρήσεις και σε αυτή την περίπτωση επίσης καλή για τον πλανήτη. Ας γίνουμε η αλλαγή παραδείγματος που χρειάζεται ο κόσμος!
