Για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και της ποιότητας του αέρα σε ολόκληρη την ΕΕ, η Επιτροπή προτείνει μια συνολική αναθεώρηση των κανόνων για την οδική ασφάλεια και την ταξινόμηση οχημάτων.
«Η ΕΕ είναι σταθερά προσηλωμένη στη μείωση των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών κατά 50% έως το 2030», δήλωσε ο Απόστολος Τζιτζικώστας, Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, τονίζοντας ότι η πρωτοβουλία αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση ασφαλέστερων δρόμων, καθαρότερου αέρα και ευκολότερης ζωής για τους πολίτες. «Με τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για την καταλληλότητα των οχημάτων προς κυκλοφορία, αξιοποιούμε τις τελευταίες τεχνολογίες, ενισχύουμε την επιβολή και διασφαλίζουμε ότι οι κανόνες συμβαδίζουν με τις εξελισσόμενες ανάγκες κινητικότητας», πρόσθεσε.
Οι νέοι κανόνες λαμβάνουν υπόψη τη διαρκώς αυξανόμενη παρουσία ηλεκτρικών οχημάτων και προσαρμόζονται στις νέες τεχνολογίες. Περιλαμβάνουν ενισχυμένους ελέγχους, όπως περιοδικούς τεχνικούς ελέγχους για ηλεκτρικά οχήματα και προηγμένα συστήματα υποβοήθησης οδηγού, ετήσιους ελέγχους για παλαιότερα αυτοκίνητα και φορτηγά, καθώς και προηγμένες μεθόδους δοκιμής εκπομπών για τον εντοπισμό οχημάτων με υψηλές εκπομπές και τη μείωση της ρύπανσης από λεπτά σωματίδια. Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει την εισαγωγή ψηφιακών πιστοποιητικών ταξινόμησης και τεχνικών ελέγχων, την απλοποίηση της διασυνοριακής ανταλλαγής δεδομένων και την προστασία των πολιτών από απάτες όπως η παραποίηση χιλιομετρητών. Επίσης, οι περιοδικοί τεχνικοί έλεγχοι θα διευκολύνονται για όσους διαμένουν προσωρινά σε άλλη χώρα της ΕΕ.
Οι προτεινόμενες αλλαγές αντικατοπτρίζουν τη δέσμευση της ΕΕ για ασφαλή και βιώσιμη κινητικότητα, ενώ παράλληλα διασφαλίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων και αγαθών. Υπολογίζεται ότι μεταξύ 2026 και 2050, οι προτάσεις αυτές θα σώσουν περίπου 7.000 ζωές και θα αποτρέψουν περίπου 65.000 σοβαρούς τραυματισμούς.
Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή προτείνει την αναθεώρηση τριών οδηγιών: για τους περιοδικούς τεχνικούς ελέγχους (PTI) οχημάτων, τα έγγραφα ταξινόμησης οχημάτων και τους επιτόπιους ελέγχους (RSI) εμπορικών οχημάτων.
Προκλήσεις από τα μη ασφαλή και γερασμένα οχήματα
Η σημερινή πρόταση στοχεύει τα μη ασφαλή οχήματα, τα οποία συμβάλλουν σε ατυχήματα, θανάτους και τραυματισμούς. Οι ισχύοντες κανόνες, που επικαιροποιήθηκαν τελευταία φορά το 2014, πρέπει να εκσυγχρονιστούν για να συμβαδίζουν με τεχνολογικές εξελίξεις όπως τα συστήματα υποβοήθησης οδηγού και την αυξανόμενη παρουσία ηλεκτρικών οχημάτων. Επιπλέον, τα ιδιαίτερα ρυπογόνα και θορυβώδη οχήματα, αν και είναι λίγα, ευθύνονται για δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό επιβλαβών εκπομπών. Οι τρέχοντες κανόνες δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς τη ρύπανση του αέρα και τον θόρυβο.
Ο στόλος των γηρασμένων οχημάτων αυξάνει επίσης τον κίνδυνο απάτης με τους χιλιομετρητές (δηλαδή την “επιστροφή” του χιλιομετρητή ώστε το όχημα να φαίνεται ότι έχει διανύσει μικρότερη απόσταση). Η καταπολέμηση αυτής της απάτης απαιτεί επικαιροποιημένους κανόνες. Παρωχημένες διαδικασίες και η μη αξιοποίηση σύγχρονης τεχνολογίας παρεμποδίζουν την επιβολή της νομοθεσίας και τη διασυνοριακή συνεργασία.
Κύρια σημεία των νέων κανόνων
Οι προτάσεις περιλαμβάνουν:
- Προσαρμογή των ελέγχων στα νέα οχήματα: Περιοδικοί τεχνικοί έλεγχοι για ηλεκτρικά οχήματα και νέες δοκιμές για ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου της ακεραιότητας λογισμικού συστημάτων ασφαλείας και εκπομπών.
- Νέοι έλεγχοι εκπομπών: Εντοπισμός οχημάτων με υψηλές εκπομπές, συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν υποστεί παραποίηση, μέσω προηγμένων μεθόδων μέτρησης υπερλεπτών σωματιδίων και οξειδίων του αζώτου (NOx).
- Καταπολέμηση απάτης: Καταγραφή των μετρήσεων χιλιομετρητών σε εθνικές βάσεις δεδομένων και ανταλλαγή ιστορικού χιλιομετρητών διασυνοριακά.
- Ετήσιοι έλεγχοι: Για αυτοκίνητα και φορτηγά ηλικίας άνω των δέκα ετών.
- Ψηφιοποίηση: Έκδοση ηλεκτρονικών πιστοποιητικών ταξινόμησης και τεχνικών ελέγχων και ανταλλαγή δεδομένων μέσω κοινής πλατφόρμας για απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών.
- Αμοιβαία αναγνώριση πιστοποιητικών τεχνικών ελέγχων: Εξασφάλιση ότι οι τεχνικοί έλεγχοι που γίνονται σε άλλο κράτος μέλος αναγνωρίζονται για τα αυτοκίνητα για διάστημα έξι μηνών.
- Βελτιωμένη διαχείριση δεδομένων: Απλοποίηση της πρόσβασης στα τεχνικά δεδομένα των οχημάτων για τα κέντρα ελέγχου.
Επόμενα βήματα
Οι προτάσεις θα εξεταστούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μέσω της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας.
Μόλις συμφωνηθούν, η Επιτροπή θα προετοιμάσει τις απαραίτητες κατ’ εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις για ορισμένες πτυχές της εφαρμογής των κανόνων.
Ιστορικό
Στο πλαίσιο της πολιτικής οδικής ασφάλειας της ΕΕ για την περίοδο 2021-2030, η Επιτροπή επανεπιβεβαίωσε τον φιλόδοξο στόχο της για σχεδόν μηδενικούς θανάτους και σοβαρούς τραυματισμούς στους δρόμους της ΕΕ έως το 2050 («Vision Zero») και για μείωση κατά 50% έως το 2030. Οι σημερινές προτάσεις συμβάλλουν στην επίτευξη αυτών των στόχων και είχαν ανακοινωθεί στη Στρατηγική Βιώσιμης και Έξυπνης Κινητικότητας του 2020.
Η Επιτροπή δημοσίευσε τα πιο πρόσφατα στοιχεία για την οδική ασφάλεια τον Μάρτιο του 2025, τα οποία δείχνουν ότι οι θάνατοι μειώνονται σταδιακά σε όλη την ΕΕ, αλλά η πρόοδος παραμένει αργή.
Η Επιτροπή εφαρμόζει μια Προσέγγιση Ασφαλούς Συστήματος (Safe System) για την οδήγηση στην ΕΕ. Αυτή περιλαμβάνει την ασφαλή οδήγηση, τα ασφαλέστερα οχήματα, τις ασφαλέστερες υποδομές, τη μείωση των ταχυτήτων και την καλύτερη φροντίδα μετά από ατυχήματα.
