Η είδηση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιτρέψει την κατασκευή και πώληση οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης μετά το 2035, εφόσον τροφοδοτούνται με συνθετικά καύσιμα (e-fuels), εγείρει ερωτήματα γι΄αυτά τα ουδέτερα άνθρακα καύσιμα.
Παραθέτουμε κάποιες απαντήσεις…
Τι είναι τα e–fuels;
Τα e-fuels είναι συνθετικά καύσιμα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στους κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Πώς παράγονται;
Μέσω ηλεκτρόλυσης, το ύδωρ διασπάται σε υδρογόνο και οξυγόνο και στη συνέχεια το υδρογόνο σε συνδυασμό με διοξείδιο του άνθρακα (CO2) δημιουργεί υγρό e-fuel. Το υδρογόνο παράγεται με ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια και το CO2 λαμβάνεται απευθείας από την ατμόσφαιρα ή από βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Σε τι διαφέρουν τα συνθετικά καύσιμα από τα βιοκαύσιμα;
Τα βιοκαύσιμα παράγονται από βιομάζα –συνήθως καλλιέργειες παραγωγής ελαίων– ενώ τα συνθετικά καύσιμα παράγονται από ύδωρ και CO2.
Γιατί είναι ουδέτερα άνθρακα;
Τα συνθετικά καύσιμα παράγουν CO2 όταν καίγονται σε κινητήρα εσωτερικής καύσης, αλλά αυτές οι εκπομπές ισοδυναμούν με το CO2 που αφαιρείται από την ατμόσφαιρα για την παραγωγή συνθετικού καυσίμου.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συμβατικούς κινητήρες εσωτερικής καύσης;
Είναι συμβατά με κινητήρες εσωτερικής καύσης (ICE). Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να παρέχουν κλιματικά ουδέτερο τρόπο λειτουργίας παραδοσιακών οχημάτων ICE κατά την μετάβαση σε ηλεκτρικά συστήματα κίνησης μπαταρίας. Επιπλέον, ο αντίκτυπός τους είναι άμεσος, επιταχύνοντας την απανθρακοποίηση των οδικών μεταφορών.
Τα συνθετικά καύσιμα έχουν επίσης μεγάλες δυνατότητες απανθρακοποίησης βαρέων επαγγελματικών οχημάτων, πλοίων και αεροσκαφών.
Πώς γίνεται ο εφοδιασμός συνθετικών καυσίμων;
Μέσω της ίδιας εφοδιαστικής αλυσίδας βενζίνης και ντίζελ, όπως βυτιοφόρα και πρατήρια καυσίμων. Μπορούν ακόμα και να αναμιχθούν με κανονική βενζίνη και ντίζελ.
Πώς αποθηκεύονται;
Όπως η βενζίνη και το ντίζελ, σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Σε υγρή μορφή δεν απαιτείται πίεση. Αυτό καθιστά ευκολότερη την μεταφορά και αποθήκευσή τους από του υδρογόνου.
Πόσο θα κοστίζουν;
Οι προβλέψεις κόστους μαζικής παραγωγής ποικίλλουν πολύ. Η e-Fuel Alliance ισχυρίζεται ότι θα υπάρξουν οικονομίες κλίμακας που θα προκαλέσουν πτώση του κόστους παραγωγής και πως μέχρι το 2050 το συνθετικό ντίζελ θα κοστίζει μεταξύ 1,38 και 2,17 ευρώ και η συνθετική βενζίνη μεταξύ 1,45 έως 2,24 ευρώ, αναλόγως φόρων και δασμών.
Η Transport & Environment ισχυρίζεται πως η συνθετική βενζίνη μπορεί να κοστίζει πάνω από 2,80 ευρώ το λίτρο στην αντλία, στη Γερμανία, το 2030 – 50% ακριβότερη από την κανονική βενζίνη σήμερα – λόγω της ενεργοβόρας και πολύπλοκης διαδικασίας παραγωγής.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των συνθετικών καυσίμων;
Παρέχουν κλιματικά ουδέτερη πηγή ενέργειας και τρόπο αποθήκευσης περίσσειας ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Οι χώρες με άφθονη ηλιακή ή αιολική ενέργεια θα μπορούν να δεσμεύσουν ενέργεια σε συνθετικά καύσιμα, που διαφορετικά θα χανόταν.
Έχουν τις ίδιες εκπομπές με τα συμβατικά καύσιμα;
Τα συνθετικά καύσιμα είναι πιο καθαρά και εκπέμπουν σημαντικά λιγότερα οξείδια του αζώτου και μικροσωματίδια από τη βενζίνη και το ντίζελ.
Τα αυτοκίνητα που κινούνται με συνθετικά καύσιμα πιο πράσινα από τα ηλεκτρικά μοντέλα μπαταρίας;
Ο υπολογισμός είναι περίπλοκος. Ένα όχημα ICE που κινείται με συνθετικά καύσιμα θα έχει χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα κατά την παραγωγή του από ένα ηλεκτρικό όχημα, λόγω της ενέργειας που απαιτείται για την κατασκευή της συστοιχίας μπαταριών. Επίσης, η απόρριψη/ανακύκλωση τέλους ζωής θα είναι ευκολότερη από ένα BEV.
Επιπλέον, τα BEV είναι καθαρά μόνον όταν κινούνται με ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 41,9% της ευρωπαϊκής ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από ορυκτά καύσιμα, αν και το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας αυξάνεται κάθε χρόνο.
Ωστόσο, τα BEV μετατρέπουν πολύ πιο αποτελεσματικά τον ηλεκτρισμό σε ενέργεια από ό, τι τα οχήματα ICE συνθετικών καυσίμων. Σύμφωνα με τη Volkswagen, οι διάφορες διαδικασίες που απαιτούνται για την παραγωγή συνθετικών καυσίμων επιτρέπουν την τελική χρήση μόνον του 25-30% της όλης ενέργειας, ενώ ένα BEV μετατρέπει την ενέργεια σε ισχύ σε ποσοστό περίπου 70-80%.
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Climate Change, διατείνεται ότι η κίνηση ενός αυτοκινήτου ICE με συνθετικά καύσιμα απαιτεί περίπου πέντε φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές από ότι ενός BEV.
Ποια είναι τα επιχειρήματα κατά των συνθετικών καυσίμων;
Οι περιβαλλοντολόγοι υποστηρίζουν ότι η προτεινόμενη απαγόρευση πώλησης οχημάτων ICE από το 2035 στέλνει ισχυρό μήνυμα εξηλεκτρισμού της μεγαλύτερης αγοράς αυτοκινήτων και βαν στον κόσμο. Το να επιτραπούν οχήματα ICE συνθετικών καυσίμων μετά από αυτήν την ημερομηνία υπονομεύει την ισχύ του μηνύματος.
Υποστηρίζουν επίσης ότι η προμήθεια συνθετικών καυσίμων πρέπει να κατευθυνθεί σε τομείς που δυσκολεύονται στη μετάβαση, όπως η ναυτιλία, η αεροπορία και η παραγωγή χάλυβα, αντί των οδικών μεταφορών, όπου οι μπαταρίες παρέχουν ήδη βιώσιμη λύση.
Γιατί κάποιοι κατασκευαστές προτιμούν τα συνθετικά καύσιμα;
Οι κατασκευαστές οχημάτων έχουν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε προγράμματα ηλεκτροκίνησης, αλλά κάποιοι δεν θέλουν να βάλουν όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι. Ο ανταγωνισμός μεταξύ διαφόρων τεχνολογιών ουδέτερου άνθρακα μπορεί να φέρει καινοτομία και πρόοδο.
Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι η ανάπτυξη της υποδομής φόρτισης δεν θα συμβαδίσει με το πλήθος των νέων ηλεκτρικών οχημάτων και ότι η αυξανόμενη ζήτηση των απαραίτητων πρώτων υλών παραγωγής μπαταριών εκθέτει τους κατασκευαστές στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες και ίσως χρειαστεί να αυξηθούν οι τιμές των EV.
Ο κυριότερος στόχος, σύμφωνα με τους κατασκευαστές, είναι η απανθρακοποίηση των μεταφορών και όχι η τεχνολογία που την παρέχει.
Η Sigrid de Vries, Γενική Διευθύντρια της ACEA, δήλωσε: «Πιστεύουμε ακράδαντα πως μια τεχνολογικά ουδέτερη προσέγγιση – μέσω εκτενούς εξηλεκτρισμού – είναι ο καλύτερος τρόπος επίτευξης των κλιματικών στόχων».
Πότε θα είναι διαθέσιμα τα συνθετικά καύσιμα;
Η μαζική βιομηχανική παραγωγή τους είναι απίθανο να ξεκινήσει νωρίτερα από το 2025, παρ’ όλο που η Porsche συμμετέχει στην Highly Innovative Fuels, που έχει ήδη αρχίσει την βιομηχανική παραγωγή συνθετικών καυσίμων στη Χιλή.
Η Barbara Frenkel, Μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου Προμηθειών της Porsche AG, δήλωσε: «Η Porsche έχει δεσμευτεί σε δύο θέματα: την ηλεκτρική κινητικότητα και τα συνθετικά καύσιμα ως συμπληρωματική τεχνολογία».
Ωστόσο, τόσο η Ford, όσο και η Volvo, υπέγραψαν επιστολή που αναφέρει ότι οι επιχειρήσεις της ΕΕ χρειάζονται νομοθετική σαφήνεια που να υποστηρίζει τα μακροπρόθεσμα σχέδιά τους μετάβασης σε ηλεκτρικά οχήματα και πως το να επιτραπεί η πώληση βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων μετά το 2035, έστω και αν κινούνται με συνθετικά καύσιμα, «θα είχε δυσμενείς συνέπειες για το περιβάλλον και την ποιότητα του αέρα».
Πώς μπορούν να εγγυηθούν οι κατασκευαστές ότι τα νέα οχήματα ICE που θα πωλούνται μετά το 2035 θα κινούνται μόνον με συνθετικά καύσιμα;
Ειδικά ακροφύσια ανεφοδιασμού ή κάρτες καυσίμων, μπορούν να δώσουν την λύση, αλλά η e-Fuels Alliance προτιμά την υιοθέτηση πιστωτικού συστήματος. Αυτό θα αναγκάσει τους κατασκευαστές να χρηματοδοτούν την πρόσθετη παραγωγή συνθετικών καυσίμων και, σε αντάλλαγμα, να λαμβάνουν πιστώσεις που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν προς αντιστάθμιση του CO2 των οχημάτων που κατασκευάζουν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε στόχο εκπομπών CO2 στόλου για τους κατασκευαστές αυτοκινήτων στα 95 γρ/χλμ το 2020, ο οποίος θα περιοριστεί κατά 15% από το 2025 και κατά 37,5% από το 2030.
