Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, οι Ευρωπαίοι θεωρούν, κατά μέσο όρο, την κλιματική αλλαγή ως το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, αυτό όμως δεν ισχύει εξίσου για τους Έλληνες.
Νέα έρευνα του Ευρωβαρομέτρου δείχνει ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες πιστεύουν πως η κλιματική αλλαγή είναι το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης. Περισσότερα από εννέα στα δέκα άτομα που απάντησαν στην έρευνα θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί σοβαρό πρόβλημα (93 %), με σχεδόν οκτώ στα δέκα άτομα (78 %) να το θεωρούν πολύ σοβαρό. Όταν ζητήθηκε να επιλέξουν το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης, πάνω από το ένα τέταρτο (29 %) επέλεξε είτε την κλιματική αλλαγή (18 %) είτε την υποβάθμιση της φύσης (7 %) είτε τα προβλήματα υγείας που οφείλονται στη ρύπανση (4 %).
Μόνο ένας στους δέκα ερωτηθέντες στην Ελλάδα θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης (10% vs 18% του μ/ο στην ΕΕ). Η κλιματική αλλαγή κατατάσσεται στην τέταρτη θέση, ως παγκόσμιο πρόβλημα από τους Έλληνες, υποχωρώντας μια θέση από το 2019, όταν θεωρούσαμε ότι αποτελεί το τρίτο σοβαρότερο πρόβλημα: την πρώτη θέση καταλαμβάνει η οικονομική κατάσταση με 25%, τη δεύτερη η φτώχεια, πείνα και έλλειψη πόσιμου νερού με 18% και την τρίτη θέση η εξάπλωση της πανδημίας με 14%). Ωστόσο, περισσότεροι από οκτώ στους δέκα ερωτηθέντες (84%, vs 78% του μ/ο στην ΕΕ) πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, λιγότεροι, πάντως, κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες από το 2019.
Κλιματική ουδετερότητα: Ποιός είναι υπεύθυνος για να επιτευχθεί
Όσον αφορά την απάντηση σε επίπεδο πολιτικής, εννέα στους δέκα Ευρωπαίους (90 %) συμφωνούν ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να μειωθούν στο ελάχιστο, αντισταθμίζοντας παράλληλα τις εναπομένουσες εκπομπές ώστε να καταστεί η ΕΕ κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Σχεδόν εννέα στους δέκα Ευρωπαίους (87 %) πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να θέσει η ΕΕ φιλόδοξους στόχους για την αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ το ίδιο ποσοστό πιστεύει ότι είναι σημαντικό η ΕΕ να παράσχει στήριξη για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
Στη χώρα μας σχεδόν τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων θεωρούν ότι οι εθνικές κυβερνήσεις είναι υπεύθυνες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (74%, vs 63% του μ/ο στην ΕΕ), περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση (65%, vs 57% του μ/ο στην ΕΕ), με αύξηση επτά και εννέα ποσοστιαίων μονάδων αντίστοιχα για αυτούς τους δύο παράγοντες από το 2019. Επιπλέον, το ένα τρίτο των ερωτηθέντων (33%, vs 41% του μ/ο στην ΕΕ) αποδέχονται ότι είναι προσωπικά υπεύθυνοι για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Στην πραγματικότητα, σχεδόν έξι στους δέκα ερωτηθέντες (58%, vs 64% του μ/ο στην ΕΕ) δηλώνουν ότι έχουν αναλάβει δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής τους τελευταίους έξι μήνες. Αυτό το ποσοστό αυξάνεται στο 92% (vs 96% του μ/ο στην ΕΕ) όταν τους ζητείται να επιλέξουν από μια λίστα 15 πιθανών δράσεων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Frans Timmermans, δήλωσε: «Παρά την πανδημία και τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι, η στήριξη της δράσης για το κλίμα παραμένει υψηλή. Οι Ευρωπαίοι αναγνωρίζουν τους μακροπρόθεσμους κινδύνους που θέτουν οι κρίσεις του κλίματος και της βιοποικιλότητας, και αναμένουν από τη βιομηχανία, τις κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβουν δράση. Οι αριθμοί αυτής της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου χρησιμεύουν ως έκκληση κινητοποίησης για πολιτικούς και επιχειρήσεις. Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχουν πρόσθετα κίνητρα για την οριστικοποίηση της νομοθεσίας «Fit for 55» που θα παρουσιάσουμε αργότερα αυτόν τον μήνα για να διασφαλίσουμε ότι θα επιτύχουμε τους στόχους μας για το κλίμα».
Η ατομική δράση των πολιτών
Η πλειονότητα (64 %) των πολιτών της ΕΕ έχουν αναλάβει ήδη σε ατομικό επίπεδο δράση για το κλίμα και προβαίνουν συνειδητά σε βιώσιμες επιλογές στην καθημερινή τους ζωή. Όταν ρωτήθηκαν ποιον θεωρούν αρμόδιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι πολίτες υπογράμμισαν την ανάγκη για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα συνοδεύουν την ατομική δράση, υποδεικνύοντας τις εθνικές κυβερνήσεις (63 %), τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία (58 %) και την ΕΕ (57 %). Περισσότεροι από οκτώ στους δέκα Ευρωπαίους που συμμετείχαν στην έρευνα (81 %) συμφωνούν ότι οι καθαρές μορφές ενέργειας θα πρέπει να λαμβάνουν μεγαλύτερη δημόσια χρηματοδοτική στήριξη, ακόμη και αν αυτό οδηγήσει σε μείωση των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα. Τρία τέταρτα των Ευρωπαίων (75 %) πιστεύουν ότι οι επενδύσεις στην οικονομική ανάκαμψη θα πρέπει να στοχεύουν κυρίως στη νέα πράσινη οικονομία.
Οι ερωτηθέντες στην Ελλάδα είναι πιθανότερο να έχουν εγκαταστήσει ηλιακούς συλλέκτες στο σπίτι τους (20%, vs 8% του μ/ο στην ΕΕ). Επίσης, οι Έλληνες συμφωνούν ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των περιβαλλοντικών θεμάτων πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας (94%, vs 87% του μ/ο στην ΕΕ) και ότι το κόστος των ζημιών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή είναι πολύ υψηλότερο από τις επενδύσεις που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση (85%, vs 74% του μ/ο στην ΕΕ).
Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην οικονομία
Αναγνωρίζεται σαφώς ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής προσφέρει ευκαιρίες στους πολίτες της ΕΕ και στην ευρωπαϊκή οικονομία. Σχεδόν οκτώ στους δέκα Ευρωπαίους (78 %) συμφωνούν ότι η ανάληψη δράσης για το κλίμα θα οδηγήσει σε καινοτομία που θα καταστήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πιο ανταγωνιστικές. Σχεδόν οκτώ στους δέκα (78 %) συμφωνούν ότι η προώθηση της εμπειρογνωσίας της ΕΕ στον τομέα των καθαρών τεχνολογιών σε χώρες εκτός ΕΕ μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην ΕΕ. Επτά στους δέκα Ευρωπαίους (70 %) πιστεύουν ότι η μείωση των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων μπορεί να ωφελήσει οικονομικά την ΕΕ. Περισσότεροι από επτά στους δέκα Ευρωπαίους (74 %) συμφωνούν ότι το κόστος των ζημιών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή είναι πολύ υψηλότερο από τις επενδύσεις που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.
Περισσότεροι από εννέα στους δέκα ερωτηθέντες στην Ελλάδα πιστεύουν ότι είναι σημαντικό τόσο η ελληνική κυβέρνηση (91% vs 88% του μ/ο στην ΕΕ) όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση (91% vs 87% του μ/ο στην ΕΕ) να θέσουν φιλόδοξους στόχους για την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που θα χρησιμοποιείται έως το 2030.
Περισσότεροι από εννέα στους δέκα ερωτηθέντες στην Ελλάδα συμφωνούν ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν στο ελάχιστο, αντισταθμίζοντας τις υπόλοιπες εκπομπές προκειμένου να καταστεί η οικονομία της ΕΕ ουδέτερη για το κλίμα έως το 2050 (92% vs 90% του μ/ο στην ΕΕ). Επιπλέον, πάνω από τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων (77% vs 75% του μ/ο στην ΕΕ) πιστεύουν ότι τα χρήματα από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης πρέπει να επενδυθούν κυρίως στη νέα πράσινη οικονομία.
Η έρευνα
Το ειδικό Ευρωβαρόμετρο 513 για την κλιματική αλλαγή πραγματοποίησε έρευνα σε 26.669 πολίτες από διαφορετικές κοινωνικές και δημογραφικές ομάδες στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από τις 15 Μαρτίου έως τις 14 Απριλίου 2021. Όπου ήταν δυνατόν διεξήχθησαν προσωπικές συνεντεύξεις, αλλά ορισμένοι συμμετέχοντες απάντησαν στην έρευνα διαδικτυακά, σύμφωνα με τους περιορισμούς της πανδημίας COVID-19.
Οι δράσεις της ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί την υπ’ αριθμόν ένα πολιτική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Με βάση τις προτάσεις που υπέβαλε η Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί να καταστήσουν την ΕΕ κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 και να μειώσουν τις καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Οι δεσμεύσεις αυτές κατοχυρώνονται πλέον στον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα, ο οποίος υπογράφηκε επίσημα στις 30 Ιουνίου 2021. Για την επίτευξη αυτών των στόχων, η Επιτροπή θα παρουσιάσει στις 14 Ιουλίου 2021 τη δέσμη νομοθετικών προτάσεων «Fit for 55». Αυτή η συνολική μεταρρύθμιση της εργαλειοθήκης της ΕΕ για την πολιτική για το κλίμα και την ενέργεια θα περιλαμβάνει αναθεωρήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας και σειρά νέων μέσων.
