Τρεις ενεργειακοί κολοσσοί – η Enagás, η Natran (θυγατρική της Engie) και η Teréga – εγκαινίασαν μια φιλόδοξη κοινοπραξία για την κατασκευή του αγωγού υδρογόνου BarMar.
Η Ευρώπη βουτά – κυριολεκτικά – στο μέλλον της καθαρής ενέργειας.
Δεν πρόκειται για ένα συνηθισμένο έργο υποδομής. Όταν ολοκληρωθεί, θα είναι ο πρώτος υποθαλάσσιος αγωγός στον κόσμο αποκλειστικά για τη μεταφορά ανανεώσιμου υδρογόνου.
Ο αγωγός BarMar θα εκτείνεται για περίπου 400 έως 450 χιλιόμετρα κάτω από τη Μεσόγειο, συνδέοντας απευθείας τη Βαρκελώνη της Ισπανίας με τη Μασσαλία της Γαλλίας. Δεν είναι απλώς ένας αγωγός, αλλά μια τομή στα ενεργειακά. Με προβλεπόμενη ικανότητα μεταφοράς 2 εκατομμυρίων μετρικών τόνων υδρογόνου ετησίως, καλύπτει περίπου το 10% της εκτιμώμενης ζήτησης της ΕΕ για υδρογόνο έως τα τέλη της δεκαετίας.
Η πλήρης λειτουργία του σχεδιάζεται για το 2030, ανάλογα με τις τελικές επενδυτικές αποφάσεις που αναμένονται μετά το 2028. Και η στήριξη της ΕΕ δεν είναι αμελητέα – το έργο έχει επισήμως αναγνωριστεί ως «Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος» και προβλέπεται να λάβει χρηματοδοτική υποστήριξη έως και 50% από τις Βρυξέλλες. Αυτή η σφραγίδα έγκρισης μετατρέπει τον οραματικό αγωγό σε ένα πραγματικό υποθαλάσσιο δίκτυο για το μέλλον του ευρωπαϊκού πράσινου υδρογόνου.
Κλίμα, ασφάλεια, κυριαρχία
Το κίνητρο είναι σαφές. Η ΕΕ επιταχύνει τη διαδικασία απανθρακοποίησης της βιομηχανίας και της απεξάρτησης από το ορυκτό αέριο, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες γεωπολιτικές αναταράξεις που αναδιαμόρφωσαν πλήρως τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης. Εδώ εντάσσεται και το ευρύτερο έργο H2Med – ένας τεράστιος διάδρομος υδρογόνου από την Πορτογαλία, μέσω Ισπανίας και Γαλλίας, με τελικό προορισμό τη Γερμανία.
Ο BarMar είναι ένα κρίσιμο κομμάτι αυτού του παζλ. Συνδέοντας εθνικές υποδομές υδρογόνου και κόμβους αποθήκευσης, ενισχύει τη συνολική ανθεκτικότητα και αποδοτικότητα του συστήματος. Επιπλέον, δίνει ώθηση στη δημιουργία των λεγόμενων “κοιλάδων υδρογόνου” – περιοχών όπου το υδρογόνο παράγεται, αποθηκεύεται και χρησιμοποιείται τοπικά. Αυτό σημαίνει σοβαρή πρόοδο στην αποανθρακοποίηση της βιομηχανίας, ανάπτυξη της τοπικής απασχόλησης και νέα κύματα ενεργειακής καινοτομίας.
Οι συντελεστές του έργου
- Enagás (Ισπανία): Ένας έμπειρος ηγέτης στα δίκτυα φυσικού αερίου και πρωτοπόρος στην προώθηση του υδρογόνου στην Ιβηρική.
- Natran (Γαλλία): Ο μεταφορικός βραχίονας της Engie, με τεχνογνωσία στην ανάπτυξη ενεργειακών δικτύων.
- Teréga (Γαλλία): Ειδικοί στην αποθήκευση αερίου, με κρίσιμες υποδομές στη νοτιοδυτική Γαλλία.
Και δεν είναι μόνοι τους. Οι εταιρείες GRTgaz και Open Grid Europe (OGE) έχουν επίσης ενταχθεί στο ευρύτερο έργο H2Med, διαμορφώνοντας μια πραγματική διασυνοριακή συνεργασία για να ανασχεδιαστεί η ροή καθαρής ενέργειας στην ήπειρο.
Φιλοδοξίες και ρίσκα
Όπως εξηγούν οι ειδικοί πρόκειται για ένα μνημειώδες έργο και δεν θα είναι εύκολο. Ιδού μερικές βασικές προκλήσεις:
- Μηχανική πρόκληση: Υδρογόνο υψηλής πίεσης κάτω από τη θάλασσα, σε βάθη έως 120 μέτρα, δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ σε τέτοια κλίμακα.
- Ασαφής προϋπολογισμός: Το κόστος παραμένει κάπως ασαφές, αυξάνοντας τον κίνδυνο υπερβάσεων.
- Συσχέτιση προσφοράς και ζήτησης: Η ζήτηση για καθαρό υδρογόνο στα πρώτα χρόνια είναι ακόμα αβέβαιη.
Ωστόσο, η γενική αίσθηση είναι: χωρίς ρίσκο, δεν υπάρχει ανταμοιβή. Όπως δήλωσε ένας εκ των υπευθύνων του έργου:
«Αν η Ευρώπη θέλει να είναι ενεργειακά ανεξάρτητη και ανταγωνιστική παγκοσμίως, χρειάζεται πραγματικές υποδομές – όπως ο BarMar – όχι απλώς παρουσιάσεις PowerPoint και καλές προθέσεις.»
Τοπικές και παγκόσμιες επιπτώσεις
Ο BarMar δεν είναι, λοιπόν, απλώς μια γραμμή που ενώνει δύο σημεία στον χάρτη. Θα δώσει ενεργειακή ώθηση σε δύο δυναμικές και καινοτόμες περιοχές: την Καταλονία και την Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή. Μιλάμε για αναβάθμιση λιμένων, πιλοτικές ζώνες υδρογόνου και βαριά βιομηχανία που μεταβαίνει στο πράσινο υδρογόνο. Μια ευκαιρία για τις περιοχές αυτές να πρωτοστατήσουν στην ενεργειακή μετάβαση – και ίσως να κατακτήσουν ηγετική θέση στην παγκόσμια τεχνολογία υδρογόνου.
Μακροπρόθεσμα, ο διάδρομος αυτός θα μπορούσε να φέρει νέες θέσεις εργασίας, επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις και βαθύτερο αποτύπωμα της Ευρώπης στο παγκόσμιο παιχνίδι καθαρής ενέργειας.
Η Ευρώπη περνά σε επόμενο επίπεδο
Η επόμενη δεκαετία θα καθορίσει το πώς η Ευρώπη θα παρουσιαστεί στη μάχη για το κλίμα. Ο BarMar δεν είναι κάποια φαντασίωση υψηλής σύλληψης· είναι μια πραγματική επένδυση σε απτές, υλικές υποδομές υδρογόνου. Παρόλο που η οικονομία του υδρογόνου έχει ακόμα δρόμο να διανύσει, ένα είναι βέβαιο: καθαρό μέλλον χωρίς τέτοιες τολμηρές κινήσεις δεν υπάρχει.
Ο χρόνος μετρά αντίστροφα. Ο αγωγός δεν θα αγγίξει τον θαλάσσιο πυθμένα πριν το τελικό «πράσινο φως» – που αναμένεται μετά το 2028. Όμως εκτιμάται πως ο αγώνας έχει ήδη ξεκινήσει. Και με τον BarMar, η Ευρώπη δεν κάνει απλώς ένα βήμα προς το μηδενικό αποτύπωμα, κάνει ελεύθερη κατάδυση.
