Με στόχο την οδική ασφάλεια στην ΕΕ και τη βελτιωμένη σχετική λογοδοσία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την επικαιροποίηση των απαιτήσεων για τη χορήγηση των αδειών οδήγησης με διασυνοριακή επιβολή των κανόνων οδικής κυκλοφορίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την 1η Μαρτίου προτάσεις για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για τις άδειες οδήγησης, μεταξύ των οποίων πρόταση για την καθιέρωση ψηφιακής άδειας οδήγησης που θα ισχύει σε ολόκληρη την ΕΕ, και νέες διατάξεις για τη διευκόλυνση της επιβολής των κανόνων οδικής κυκλοφορίας σε διασυνοριακό επίπεδο. Πάνω από 20.000 ζωές χάθηκαν πέρυσι στους δρόμους της ΕΕ και τα θύματα ήταν στην πλειονότητά τους πεζοί, ποδηλάτες και χρήστες πατινιών και μοτοποδηλάτων.
Οι νέοι κανόνες θα βελτιώσουν την ασφάλεια για όλους τους χρήστες του οδικού δικτύου και θα βοηθήσουν την ΕΕ να επιτύχει τον στόχο που έχει θέσει στο πλαίσιο της προσέγγισης «Όραμα μηδενικών απωλειών», δηλαδή κανένας νεκρός στους δρόμους της ΕΕ έως το 2050. Οι κανόνες αυτοί θα προετοιμάσουν καλύτερα τους οδηγούς για τη χρήση οχημάτων μηδενικών εκπομπών και για την οδήγηση στους δρόμους των πόλεων, στους οποίους κυκλοφορούν όλο και περισσότερα ποδήλατα και δίκυκλα, και πολλοί πεζοί. Θα επιτρέψουν επίσης στους νεαρούς οδηγούς να αποκτήσουν πείρα μέσω ενός προγράμματος οδήγησης με συνοδό. Από την ηλικία των 17 ετών, οι νέοι θα μπορούν να παρακολουθούν μαθήματα οδήγησης και να αποκτούν άδεια οδήγησης. Όσοι αποκτούν άδεια οδήγησης στα 17, θα μπορούν να οδηγούν μόνοι τους μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους και να εργαστούν ως επαγγελματίες οδηγοί μόλις βρεθεί κατάλληλη θέση εργασίας. Αυτό θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της έλλειψης επαγγελματιών οδηγών στην αγορά εργασίας.
Εκσυγχρονισμός των κανόνων σχετικά με την άδεια οδήγησης, ώστε να γίνουν οι δρόμοι ασφαλέστεροι και να απλουστευθεί η καθημερινή ζωή
Η πρόταση για τις άδειες οδήγησης τροποποιεί την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ και εμπνέεται από βέλτιστες πρακτικές που ισχύουν ήδη σε αρκετά κράτη μέλη.
Βασικός στόχος των νέων κανόνων θα είναι η βελτίωση της οδικής ασφάλειας, με μέτρα που περιλαμβάνουν:
- δοκιμαστική περίοδο τουλάχιστον δύο ετών για τους αρχάριους οδηγούς μετά την επιτυχή δοκιμασία οδήγησης και κανόνα μηδενικής ανοχής για την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Αυτό είναι σημαντικό δεδομένου ότι, ακόμη και αν οι νεαροί οδηγοί αντιπροσωπεύουν μόνο το 8 % του συνόλου των οδηγών αυτοκινήτων, 2 στις 5 θανατηφόρες συγκρούσεις αφορούν οδηγό (αυτοκινήτου, δικύκλου, κ.λπ.) ηλικίας κάτω των 30 ετών·
- δυνατότητα για τους νέους να δώσουν εξετάσεις και να αρχίσουν να οδηγούν, με συνοδό, αυτοκίνητα και φορτηγά από την ηλικία των 17 ετών, ώστε να αποκτήσουν πείρα στην οδήγηση.
- προσαρμογή της εκπαίδευσης και της δοκιμασίας οδήγησης με σκοπό την καλύτερη προετοιμασία των οδηγών όσον αφορά την παρουσία ευάλωτων χρηστών στο οδικό δίκτυο. Τούτο θα συμβάλει στη βελτίωση της ασφάλειας των πεζών, των ποδηλατών, καθώς και των χρηστών ηλεκτρικών πατινιών και ηλεκτρικών ποδηλάτων, καθώς η ΕΕ μεταβαίνει σε μια πιο βιώσιμη αστική κινητικότητα·
- μια πιο στοχευμένη αξιολόγηση της ικανότητας οδήγησης από ιατρική άποψη, με βάση την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης στην αντιμετώπιση ασθενειών όπως ο διαβήτης. Οι οδηγοί θα ενθαρρύνονται επίσης να επικαιροποιούν τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους όσον αφορά την οδήγηση, ώστε να συμβαδίζουν με τις τεχνολογικές εξελίξεις.
Για να απλουστευθεί η αναγνώριση των αδειών οδήγησης μεταξύ των κρατών μελών, η Επιτροπή προτείνει την καθιέρωση ψηφιακής άδειας οδήγησης, για πρώτη φορά παγκοσμίως. Η άδεια αυτή θα είναι πολύ ευκολότερο να αντικατασταθεί, να ανανεωθεί ή να αντικατασταθεί, δεδομένου ότι όλες οι διαδικασίες θα γίνονται ηλεκτρονικά. Στο ίδιο πνεύμα, θα είναι επίσης ευκολότερο για τους πολίτες τρίτων χωρών με συγκρίσιμα πρότυπα οδικής ασφάλειας, να ανταλλάξουν την άδεια οδήγησής τους με άδεια οδήγησης της ΕΕ.
Στους επικαιροποιημένους κανόνες για τη δοκιμασία οδήγησης θα λαμβάνεται υπόψη η μετάβαση σε οχήματα μηδενικών εκπομπών. Θα αξιολογούνται, για παράδειγμα, οι γνώσεις και οι δεξιότητες που συνδέονται με προηγμένα συστήματα υποβοήθησης της οδήγησης και άλλες αυτοματοποιημένες τεχνολογίες. Οι αρχάριοι οδηγοί θα μαθαίνουν επίσης πώς ο τρόπος με τον οποίο οδηγούν, π.χ. το πότε αλλάζουν ταχύτητα, επηρεάζει τις εκπομπές του οχήματός τους. Τέλος, η επιτρεπόμενη μάζα οχήματος της κατηγορίας «Β» θα προσαρμοστεί για τα οχήματα με εναλλακτικά καύσιμα, δεδομένου ότι τα οχήματα μηδενικών εκπομπών, που έχουν μπαταρία, μπορεί να είναι βαρύτερα.
Αποτελεσματική διασυνοριακή επιβολή των κανόνων οδικής κυκλοφορίας που σχετίζονται με την ασφάλεια
Οι ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για τη διασυνοριακή επιβολή έχουν συμβάλει στη διασφάλιση της ταυτοποίησης των παραβατών του κώδικα οδικής κυκλοφορίας που δεν είναι μόνιμοι κάτοικοι. Ωστόσο, το 2019, περίπου το 40 % των διασυνοριακών παραβάσεων έμειναν ατιμώρητες, είτε επειδή δεν ταυτοποιήθηκε ο παραβάτης είτε επειδή δεν κατέστη δυνατή η επιβολή της πληρωμής.
Οι σημερινές προτάσεις αποσκοπούν στην επίλυση του προβλήματος αυτού, καθιστώντας δυνατή την πρόσβαση των αρχών επιβολής του νόμου στα εθνικά μητρώα αδειών οδήγησης. Η Επιτροπή προτείνει επίσης να ενισχυθεί ο ρόλος των υφιστάμενων εθνικών σημείων επαφής, ώστε να μπορούν να συνεργάζονται καλύτερα με τις αρχές επιβολής του νόμου που συμμετέχουν στη διερεύνηση παραβάσεων. Με τον τρόπο αυτό θα καλυφθούν τα υπάρχοντα κενά στη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών κατά τη διερεύνηση παραβάσεων.
Επιπλέον, η ισχύουσα νομοθεσία καλύπτει ορισμένες από τις πιο συχνές και κατάφωρες παραβάσεις, όπως η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ. Η Επιτροπή προτείνει να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής των καλυπτόμενων τροχαίων παραβάσεων στα εξής:
- μη τήρηση επαρκούς απόστασης από το προπορευόμενο όχημα,
- επικίνδυνη προσπέραση,
- επικίνδυνη στάθμευση,
- διάβαση μίας ή περισσότερων συνεχών λευκών γραμμών,
- οδήγηση στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας,
- μη τήρηση των κανόνων σχετικά με τη χρήση των λωρίδων έκτακτης ανάγκης,
- χρήση υπερφορτωμένου οχήματος.
Οι προσθήκες αυτές θα συμβάλουν στη μείωση των περιπτώσεων ατιμωρησίας για τις παραβάσεις αυτού του είδους και θα βελτιώσουν την ικανότητα των κρατών μελών να τιμωρούν τους παραβάτες από άλλα κράτη μέλη. Θα διασφαλίσουν επίσης την ίση μεταχείριση των παραβατών που είναι μόνιμοι κάτοικοι με εκείνους που δεν είναι.
Οι επικαιροποιημένες νομοθετικές διατάξεις θα διασφαλίσουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων των κατηγορούμενων για τροχαίες παραβάσεις. Οι κάτοικοι αλλοδαπής διατηρούν το δικαίωμα αποτελεσματικής και δίκαιης δίκης, το τεκμήριο αθωότητας και το δικαίωμα υπεράσπισης. Τα εν λόγω δικαιώματα θα ενισχυθούν με διατάξεις που διασφαλίζουν ότι το περιεχόμενο και η διαβίβαση ειδοποιήσεων για την επιβολή ποινής θα είναι ενιαία, ότι οι αποδέκτες των ειδοποιήσεων αυτών θα έχουν τη δυνατότητα να επαληθεύσουν τη γνησιότητά τους, και ότι για τη διαβίβαση πληροφοριών στους φερόμενους ως παραβάτες ισχύουν τυποποιημένες απαιτήσεις.
Μια ειδική διαδικτυακή πύλη θα παρέχει στους πολίτες εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες οδικής ασφάλειας που ισχύουν σε κάθε κράτος μέλος και, στη συνέχεια, θα τους επιτρέπει να καταβάλουν άμεσα τα πρόστιμα που τυχόν τους έχουν επιβληθεί.
Οι κανόνες θα εναρμονιστούν επίσης με τους κανόνες της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (ΓΚΠΔ και LED).
Έκπτωση από το δικαίωμα οδήγησης με ισχύ σε ολόκληρη την ΕΕ: τέλος στην ατιμωρησία για σοβαρές παραβάσεις
Για να αποφεύγεται η ατιμωρησία των παραβατών, θα τεθεί σε εφαρμογή ένα νέο σύστημα που θα καθιστά δυνατή την έκπτωση από το δικαίωμα οδήγησης με ισχύ σε ολόκληρη την ΕΕ, όταν κάποιο κράτος μέλος αποφασίζει για έναν οδηγό την έκπτωση από το δικαίωμα οδήγησης λόγω παράβασης που διέπραξε στο έδαφός του.
Η εξασφάλιση της λογοδοσίας των παραβατών του κώδικα οδικής κυκλοφορίας σε όλα τα κράτη μέλη είναι θεμελιώδους σημασίας για την οδική ασφάλεια. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, όταν μία σοβαρή παράβαση οδηγεί στην έκπτωση από το δικαίωμα οδήγησης, δεν υπάρχει δυνατότητα επιβολής σε ολόκληρη την ΕΕ εάν η παράβαση διαπράχθηκε από τον οδηγό σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο έχει εκδοθεί η άδεια οδήγησής του.
Η σημερινή πρόταση καλύπτει σοβαρές τροχαίες παραβάσεις, όπως η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών και η πρόκληση θανάτου ή σοβαρού σωματικού τραυματισμού ως αποτέλεσμα οποιασδήποτε τροχαίας παράβασης.
Δηλώσεις
“Πρέπει να καταστήσουμε τους δρόμους μας ασφαλέστερους για όλους τους χρήστες. Στα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα εμπλέκεται ένα αυτοκίνητο, αλλά πολύ συχνά το θύμα δεν είναι κάποιος που βρίσκεται μέσα σ’ αυτό. Για τον λόγο αυτό, οι νέοι κανόνες για την εκπαίδευση και τις εξετάσεις των υποψηφίων οδηγών προβλέπουν ότι αυτοί θα πρέπει να μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν το οδικό δίκτυο μαζί με έναν συνεχώς αυξανόμενο αριθμό άλλων, πιο ευάλωτων χρηστών, όπως οι ποδηλάτες. Θα περιοριστεί επίσης η ατιμωρησία για τροχαίες παραβάσεις που διαπράττονται σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ νέες διοικητικές προθεσμίες θα διασφαλίζουν ότι οι οδηγοί δεν θα αιφνιδιάζονται με πρόστιμα που φθάνουν πολλούς μήνες μετά τη διάπραξη της παράβασης”, δήλωσε ο Frans Timmermans, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της ΕΕ για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
“Η σημερινή δέσμη προτάσεων αποσκοπεί στην απλούστευση των κανόνων για τις άδειες οδήγησης, με παράλληλη προσαρμογή τους στην τεχνολογική και ιατρική πρόοδο· στη διασφάλιση του ότι οι αρχάριοι οδηγοί είναι καλά εκπαιδευμένοι και λαμβάνουν την απαιτούμενη στήριξη· στην εξάλειψη των εμποδίων στη διασυνοριακή κινητικότητα· και στην κατάργηση της ατιμωρησίας για όσους παραβιάζουν τους κανόνες οδικής ασφάλειας εκτός συνόρων, με την καλύτερη διασυνοριακή ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις τροχαίες παραβάσεις και την έκπτωση από το δικαίωμα οδήγησης για τις σοβαρότερες απ’ αυτές. Η ασφαλής οδήγηση είναι ζωτικής σημασίας εάν θέλουμε να επιτύχουμε τον στόχο μας να μειώσουμε κατά το ήμισυ τους θανάτους και τους σοβαρούς τραυματισμούς σε τροχαία ατυχήματα έως το 2030”, δήλωσε από την πλευρά της η Adina Vălean, επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Οι προτάσεις θα εξεταστούν τώρα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στο πλαίσιο της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας.
Ιστορικό
Στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για την οδική ασφάλεια 2021-2030, η Επιτροπή δεσμεύτηκε εκ νέου στον φιλόδοξο στόχο της για σχεδόν μηδενικούς θανάτους και μηδενικούς σοβαρούς τραυματισμούς στους δρόμους της ΕΕ έως το 2050 («όραμα μηδενικών απωλειών») και για μείωση των θανάτων και των σοβαρών τραυματισμών κατά 50 % έως το 2030. Οι σημερινές προτάσεις θα συμβάλουν στην επίτευξη αυτών των στόχων, και είχαν προαναγγελθεί το 2020 στο πλαίσιο της στρατηγικής της Επιτροπής για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα.
Η Επιτροπή δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα τα πλέον πρόσφατα αριθμητικά στοιχεία για την οδική ασφάλεια, τα οποία δείχνουν ότι οι θάνατοι παραμένουν κάτω από τα προ πανδημίας επίπεδα, αλλά ότι η πρόοδος είναι αργή.
Η Επιτροπή εφαρμόζει προσέγγιση «ασφαλούς συστήματος» για την οδήγηση στην ΕΕ. Αυτό το ασφαλές σύστημα απαιτεί ασφαλή οδήγηση, ασφαλέστερα οχήματα, ασφαλέστερες υποδομές, χαμηλότερες ταχύτητες και καλύτερη περίθαλψη μετά από τροχαίο ατύχημα.
Δείτε εδώ την Πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για τις άδειες οδήγησης, την Πρόταση οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2015/413 για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής ανταλλαγής πληροφοριών για τροχαίες παραβάσεις σχετικές με την οδική ασφάλεια και την Πρόταση οδηγίας σχετικά με την ισχύ ορισμένων αποφάσεων έκπτωσης από το δικαίωμα οδήγησης σε ολόκληρη την Ένωση.
Φωτογραφία: ΕΕ
