Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την αναθεώρηση του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών της ΕΕ (ETS) με 439 ψήφους υπέρ, 157 κατά και 32 αποχές.
Οι ευρωβουλευτές πιστεύουν πως το ETS αποτελεί τον πυρήνα της ευρωπαϊκής πολιτικής για το κλίμα και έχει επιφέρει σημαντικές μειώσεις εκπομπών, καθώς η τιμολόγηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) παρείχε στους οικονομικούς παράγοντες κίνητρα μείωσης εκπομπών και επενδύσεων σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Το Κοινοβούλιο επιθυμεί να αυξήσει τον στόχο της Επιτροπής για μείωση εκπομπών στους τομείς του ETS, από 61% σε 63% έως το 2030. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω περαιτέρω περικοπών των δικαιωμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ, σε συνδυασμό με αύξηση της ετήσιας μείωσης των δικαιωμάτων στο 4,4% έως το τέλος του 2025, 4,5% από το 2026 και 4,6% από το 2029.
Ακόμα, το Ε.Κ. επιθυμεί να εισαγάγει σύστημα πριμοδότησης για να παροτρύνει τους φορείς με τις καλύτερες επιδόσεις και την καινοτομία και να ανταμείψει τις αποτελεσματικότερες εγκαταστάσεις του τομέα με πρόσθετα δωρεάν δικαιώματα. Όσοι δεν εφαρμόσουν τις συστάσεις των ενεργειακών επιθεωρήσεων, δεν πιστοποιήσουν τα ενεργειακά τους συστήματα ή δεν καταρτίσουν σχέδιο απανθρακοποίησης των εγκαταστάσεών τους, θα χάσουν μέρος ή ακόμα και το σύνολο των δωρεάν δικαιωμάτων τους.
Όπως ζητήθηκε πολλές φορές από το Κοινοβούλιο, το ETS θα επεκταθεί πλέον και στις θαλάσσιες μεταφορές. Ακόμα θα συμπεριληφθεί στο ETS η αποτέφρωση αστικών απορριμμάτων από το 2026.
Νέο ETS II για επαγγελματικά κτίρια και μεταφορές
Ένα νέο ξεχωριστό σύστημα εμπορίας εκπομπών διανομής καυσίμων επαγγελματικών οδικών μεταφορών και κτιρίων θα δημιουργηθεί την 1η Ιανουαρίου 2024 – ένα έτος νωρίτερα από ό,τι προτείνει η Επιτροπή.
Προς αποφυγή επιβάρυνσης των πολιτών από πρόσθετο ενεργειακό κόστος, τα κτίρια κατοικιών και οι ιδιωτικές μεταφορές δεν θα περιλαμβάνονται στο νέο ETS προ του 2029 και θα υπόκεινται απλώς σε ενδελεχή αξιολόγηση από την Επιτροπή. Θα ακολουθήσει νέα νομοθετική πρόταση, κατόπιν συναίνεσης του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου. Οι ευρωβουλευτές προτείνουν να θεσπιστεί ανώτατο όριο 50 ευρώ, έτσι ώστε εάν η μέση τιμή των δικαιωμάτων του ETS II το υπερβεί προ του 2030, να αποδεσμευτούν 10 εκατομμύρια δικαιώματα από το Ταμείο Σταθερότητας Αγορών.
Τα έσοδα από τον πλειστηριασμό 150 εκατομμυρίων δικαιωμάτων του ETS II θα διατεθούν στο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, προς υποστήριξη των οικογενειών χαμηλού εισοδήματος.
Στοχευμένη αλληλεγγύη και υποστήριξη νέων τεχνολογιών
Το ETS θα δημιουργήσει έσοδα που θα χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη της πράσινης μετάβασης, μέσω υποστήριξης τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας και πόρων και μείωσης της ρύπανσης. Το Κοινοβούλιο επιθυμεί ένα σαφώς καθορισμένο μέρος των εσόδων από πλειστηριασμούς ETS να χρηματοδοτεί τον προϋπολογισμού της ΕΕ. Τόσο η ΕΕ, όσο και τα κράτη μέλη, πρέπει να δαπανήσουν όλα τα έσοδά τους από το ETS (I + II) σε δράσεις για το κλίμα ή για την αναβάθμιση και επανεκπαίδευση εργαζομένων που ενδέχεται να επηρεαστούν από την πράσινη μετάβαση.
Το Κοινοβούλιο υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής για το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, προς βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων των λιγότερο πλούσιων κρατών μελών. Ακόμα, αύξησε σημαντικά το μέγεθος του Ταμείου Καινοτομίας (που θα μετονομαστεί σε Ταμείο Επενδύσεων για το Κλίμα), το οποίο υποστηρίζει την καινοτομία σε τεχνολογίες που συμβάλλουν σημαντικά στην απανθρακοποίηση των τομέων ETS.
Στη συνέχεια το Ε.Κ. θα αρχίσει διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη.
Η ACEA χαιρετίζει την συμπερίληψη των οδικών μεταφορών στο ETS
Η Ένωση Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA) χαιρετίζει την απόφαση του Κοινοβουλίου να συμπεριλάβει τις οδικές μεταφορές στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (EU ETS).
Το ETS οδικών μεταφορών ή ETS2, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του πλαισίου πολιτικής απανθρακοποίησης των οδικών μεταφορών. «Από μόνο του δεν αποτελεί μαγική λύση για αντικατάσταση άλλων κανονισμών. Χωρίς αυτό, ωστόσο, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί η απαιτούμενη μείωση CO2», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής της ACEA, Eric-Mark Huitema.
«Θα κυκλοφορήσουν οχήματα εναλλακτικής ισχύος σε μεγάλους αριθμούς μόνον εάν όλες οι εκπομπές CO2 τιμολογηθούν ανάλογα». Το σύστημα τιμολόγησης άνθρακα πρέπει να αποτελεί μέρος του ευρύτερου πλαισίου διευκόλυνσης, συμπεριλαμβανομένου του δικτύου υποδομών φόρτισης και ανεφοδιασμού καυσίμων.
Η ACEA λυπάται που οι ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της συμπερίληψης καυσίμων μόνον επαγγελματικής χρήσης στο ETS2. Αυτό δημιουργεί διοικητική επιβάρυνση και είναι δύσκολο στην εφαρμογή. Αντιθέτως, όλα τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται για οδικές μεταφορές πρέπει να υπόκεινται στο ETS2. Αυτό θα έστελνε ισχυρό μήνυμα στον κλάδο καυσίμων για θέσπιση εναλλακτικών λύσεων ουδέτερων άνθρακα σε επαρκείς ποσότητες και προσιτές τιμές.
Είναι σημαντικό να κατανεμηθεί προσεκτικά ο αντίκτυπος του ETS σε ιδιώτες και επαγγελματίες χρήστες του οδικού δικτύου, διασφαλίζοντας την ταχεία προσαρμογή τους. Τα έσοδα θα πρέπει να επανεπενδύονται στον οδικό τομέα για να διευκολυνθεί η μετάβασή του και να μετριασθούν οι επιπτώσεις.
Η ACEA λαμβάνει υπόψη και τη θέση του Κοινοβουλίου σχετικά με τον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM). Αυτός ο μηχανισμός είναι απαραίτητος για την εφαρμογή της μεταρρύθμισης του ETS και την διασφάλιση πως η ευρωπαϊκή βιομηχανία δεν παρουσιάζει διαρροές άνθρακα. Ταυτοχρόνως, πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαίων κατασκευαστών στην εγχώρια αγορά και στις εξαγωγές. Ως εκ τούτου, η ACEA χαιρετίζει το αίτημα του Κοινοβουλίου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αξιολόγηση των επιπτώσεων στους νέους χρήστες.
