Ενόψει των διαπραγματεύσεων για την κλιματική αλλαγή στη Διάσκεψη COP30, που ανοίγει αυτή την εβδομάδα στο Μπελέμ της Βραζιλίας, πάνω από 100 μέλη της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας —μεταξύ των οποίων και εκπρόσωποι της Ένωσης Επιστημόνων με Συνείδηση (Union of Concerned Scientists)— υπέγραψαν επιστολή με την οποία καλούν τους παγκόσμιους ηγέτες να περιορίσουν την επικίνδυνη επέκταση των βιοκαυσίμων.
Η επιστολή έρχεται τη στιγμή που η Βραζιλία επιδιώκει υψηλού επιπέδου στήριξη για μια «Δέσμευση των Ηγετών» προκειμένου να τετραπλασιαστεί η χρήση των λεγόμενων «βιώσιμων καυσίμων» —συμπεριλαμβανομένου του διπλασιασμού της κατανάλωσης βιοκαυσίμων— ως βασικού στοιχείου της διεθνούς απάντησης στην κλιματική κρίση.
Ωστόσο, αυξανόμενα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι, αντί να αποτελούν μια φιλική προς το κλίμα λύση —όπως υποστηρίζουν πολλές κυβερνήσεις—, τα βιοκαύσιμα ευθύνονται σήμερα, κατά μέσο όρο, για 16% περισσότερες εκπομπές από τα ορυκτά καύσιμα που υποτίθεται ότι αντικαθιστούν. Μέχρι το 2030, προβλέπεται ότι τα βιοκαύσιμα θα εκπέμπουν 70 εκατομμύρια τόνους CO₂e περισσότερους ετησίως σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα — το ισοδύναμο με την κυκλοφορία 30 εκατομμυρίων νέων πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων στους δρόμους.
Η επιστολή προειδοποιεί επίσης ότι μια τέτοια επέκταση θα έχει καταστροφικές περιβαλλοντικές συνέπειες σε ορισμένες από τις πιο βιοποικιλόμορφες περιοχές του πλανήτη, θα εξαντλήσει πολύτιμους υδάτινους πόρους και θα εντείνει τη ρύπανση από γεωργικά απόβλητα. Επιπλέον, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η αυξημένη χρήση βιοκαυσίμων θα επιδεινώσει την παγκόσμια πείνα, αυξάνοντας τις τιμές των τροφίμων, εντείνοντας τη διακύμανσή τους και αποσπώντας πολύτιμες θερμίδες από την ανθρώπινη διατροφή.
Ο περιορισμός της ανεξέλεγκτης χρήσης βιοκαυσίμων δεν είναι χωρίς προηγούμενο: το 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε να θέσει ανώτατο όριο 7% για τα συμβατικά (πρώτης γενιάς) βιοκαύσιμα που προέρχονται από καλλιέργειες στη συνολική ενέργεια μεταφορών.
Σε χώρες παραγωγούς βιοκαυσίμων, όπως η Βραζιλία και η Ινδονησία, τοπικές ΜΚΟ ζητούν μια ολιστική προσέγγιση για τη διαχείριση των αρνητικών επιπτώσεων, με όρια στην καλλιέργεια, καλύτερη ιχνηλασιμότητα και επενδύσεις στη συμμετοχική διακυβέρνηση και την αποκεντρωμένη ενέργεια.
Η επιθετική προώθηση των βιοκαυσίμων από τη Βραζιλία αντικατοπτρίζει μια επικίνδυνη αναβίωση των βιοκαυσίμων ως παγκόσμιου εμπορεύματος, που απειλεί να επαναλάβει τα λάθη της “βιοκαυσίμων φούσκας” στα μέσα της δεκαετίας του 2000 —μιας περιόδου που οδήγησε σε μαζική αποψίλωση δασών, απώλεια βιοποικιλότητας και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Τα στοιχεία είναι ξεκάθαρα: το να καίμε καλλιέργειες για καύσιμο είναι κακή ιδέα. Δεν μπορούμε να αγνοούμε τις επιπτώσεις τους στο κλίμα, στην οικολογία και στην επισιτιστική ασφάλεια. Οι κυβερνήσεις πρέπει να στραφούν σε πραγματικά βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις αντί να προωθούν “λύσεις” που, στις περισσότερες περιπτώσεις, κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό», δήλωσε ο Cian Delaney, υπεύθυνος εκστρατείας για τα βιοκαύσιμα στην οργάνωση T&E (Transport & Environment).
