Οι νέοι κανόνες κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα αποτελούν οπισθοδρόμηση για τη βιομηχανία καθαρών τεχνολογιών και μπαταριών στην Ευρώπη, σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση Transport & Environment (T&E).
Οι κανόνες διατηρούν την απαγόρευση της ενίσχυσης παραγωγής – δηλαδή επιδότησης ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος – παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν χρησιμοποιήσει παρόμοια μέτρα με επιτυχία για να δημιουργήσουν από το μηδέν μια ακμάζουσα βιομηχανία μπαταριών και να ξεπεράσουν την Ευρώπη.
Οι νέοι κανόνες (γνωστοί ως CISAF) επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να αποκτούν μετοχικό κεφάλαιο σε εταιρείες καθαρής τεχνολογίας, διευκολύνουν την ενίσχυση έργων που έχουν αξιολογηθεί από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ και προτείνουν ότι η στήριξη ξένων επενδύσεων στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας θα εξαρτάται από τη μεταφορά πνευματικής ιδιοκτησίας και δεξιοτήτων. Ωστόσο, σύμφωνα με την T&E, αυτά τα μέτρα δεν επαρκούν για να καλύψουν το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής μεταποίησης καθαρών τεχνολογιών. Το CISAF εξακολουθεί να βασίζεται σε πολύπλοκες, αδιαφανείς διαδικασίες ενίσχυσης ανά έργο.
Ο William Todts, εκτελεστικός διευθυντής της T&E, δήλωσε:
«Η ΕΕ έχασε μια μεγάλη ευκαιρία να δημιουργήσει ένα “πυρηνικό οπλοστάσιο” καθαρής τεχνολογίας, με απλή, προβλέψιμη και αξιόπιστη ενίσχυση για τη μεταποίηση στην Ευρώπη. Αυτό που χρειάζεται επειγόντως η ευρωπαϊκή βιομηχανία μπαταριών είναι ένα σύστημα ενίσχυσης τύπου IRA, συνδεδεμένο με κριτήρια ανθεκτικότητας, όπως υποσχέθηκε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο σχέδιο δράσης για την αυτοκινητοβιομηχανία».
Η T&E επισημαίνει ότι η Επιτροπή εξακολουθεί να έχει την ευκαιρία να σχεδιάσει αποτελεσματικά πανευρωπαϊκά προγράμματα ενίσχυσης με τα 1,8 δισ. ευρώ που παραμένουν διαθέσιμα για τον τομέα των μπαταριών μέσω του Ταμείου Καινοτομίας μέχρι το τέλος του 2025 ή μέσω του Ταμείου Ανταγωνιστικότητας στο επόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ. Ωστόσο, ο νέος κύκλος χρηματοδότησης ξεκινά το 2028, και είναι αβέβαιο αν τότε θα έχουν απομείνει αρκετοί ευρωπαϊκοί φορείς καθαρών τεχνολογιών που να αξίζει να στηριχθούν.
Η T&E προσθέτει επίσης ότι οι νέοι κανόνες επιτρέπουν κρατικές ενισχύσεις για τύπους υδρογόνου που συγκρούονται με τις κλιματικές φιλοδοξίες της ΕΕ. Τα κράτη-μέλη θα μπορούν να χρηματοδοτούν έργα παραγωγής υδρογόνου από ορυκτό αέριο, γεγονός που ενέχει τον κίνδυνο να συνεχιστεί η επιδότηση της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων σε βάρος της ουσιαστικής απανθρακοποίησης και να καθυστερήσει η υιοθέτηση του πράσινου υδρογόνου, που είναι απαραίτητο για τα καύσιμα της αεροπορίας και της ναυτιλίας.
