Για μια δεκαετία, η Emissions Gap Report του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), συγκρίνει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου με εκείνες οι οποίες απαιτούνται για να επιτευχθούν οι στόχοι της Συμφωνίας των Παρισίων και υπογραμμίζει τους καλύτερους τρόπους για να καλυφθεί το χάσμα.
Καθώς ο κόσμος προσπαθεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να περιορίσει την κλιματική αλλαγή, είναι σημαντικό να παρακολουθήσουμε την πρόοδο προς την επίτευξη των παγκοσμίως συμφωνημένων κλιματικών στόχων.
Με τις σημερινές δεσμεύεσεις ο κόσμος κατευθύνεται σε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3,2° C
Τα συνοπτικά ευρήματα είναι ζοφερά. Οι χώρες συλλογικά δεν κατάφεραν να σταματήσουν τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, πράγμα που σημαίνει ότι τώρα απαιτούνται βαθύτερες και ταχύτερες περικοπές. Ωστόσο, πίσω από τα ζοφερά πρωτοσέλιδα που ακολούθησαν αυτές τις εκθέσεις, προέκυψε ένα πιο διαφοροποιημένο μήνυμα από τη σύνοψη των δέκα ετών. Υπάρχουν, πλέον, ορισμένες ενθαρρυντικές εξελίξεις και η πολιτική εστίαση στην κλιματική κρίση αυξάνεται σε αρκετές χώρες, με ψηφοφόρους και διαμαρτυρόμενους, ιδίως τους νέους, να καθιστούν σαφές ότι το κλίμα είναι το σημαντικότερο ζήτημα. Επιπλέον, οι τεχνολογίες για την ταχεία και οικονομικά αποδοτική μείωση των εκπομπών έχουν βελτιωθεί σημαντικά.
Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, η φετινή έκθεση εξετάζει μερικές από τις πιο ελπιδοφόρες και εφαρμόσιμες επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους οι χώρες για να γεφυρώσουν το χάσμα, εστιάζοντας στον τρόπο δημιουργίας μετασχηματιστικών αλλαγών. Ωστόσο, αν ληφθούν υπόψη τα γενικά συμπεράσματα της έκθεσης, είναι προφανές ότι οι αυξανόμενες αλλαγές δεν θα είναι αρκετές και υπάρχει αδήριτη ανάγκη για ταχεία και μετασχηματιστική δράση.
Απαιτείται μείωση των παγκόσμιων εκπομπών κατά 7,6% ετησίως για την επόμενη δεκαετία για την επίτευξη του στόχου της συμφωνίας των Παρισίων σε 1,5° C
Τις παραμονές ενός έτους κατά το οποίο οι χώρες οφείλουν να ενισχύσουν τις δεσμεύσεις τους για το κλίμα με βάση τη Συμφωνία των Παρισίων, η νέα έκθεση του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) προειδοποιεί ότι εάν οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου δεν μειωθούν κατά 7,6% ετησίως μεταξύ 2020 και 2030, θα χάσουμε την ευκαιρία να ακολουθήσουμε τον στόχο για τη μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη κατά 1,5° C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, όπως προβλέπει η συμφωνία των Παρισίων.
Η ετήσια έκθεση για το χάσμα εκπομπών του UNEP αναφέρει ότι ακόμη και αν εφαρμοστούν άνευ όρων όλες οι σημερινές δεσμεύσεις στο πλαίσιο της Συμφωνίας των Παρισίων, η θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί κατά 3,2° C, επιφέροντας ευρύτερες και πιο καταστροφικές κλιματικές επιπτώσεις. Οι συλλογικές δεσμεύσεις πρέπει να αυξηθούν σε πενταπλάσιο επίπεδο και περισσότερο, σε σχέση με τις τρέχουσες, για να επιτευχθούν οι περικοπές που απαιτούνται κατά την επόμενη δεκαετία για τον στόχο του 1,5° C.
Το 2020 είναι ένα κρίσιμο έτος για την κλιματική δράση, με τη διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στη Γλασκώβη, με στόχο να προσδιοριστεί η μελλοντική πορεία των προσπαθειών για την αποτροπή της κρίσης και οι χώρες αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά τις δεσμεύσεις τους για το κλίμα.
“Επί δέκα χρόνια, η έκθεση για το χάσμα των εκπομπών έχει σημάνει συναγερμό – και για δέκα χρόνια, ο κόσμος αυξάνει μόνο τις εκπομπές του”, δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, António Guterres. “Δεν υπήρξε ποτέ πιο σημαντική στιγμή για να ακούσουμε τους επιστήμονες. Αν δεν ληφθούν υπόψη αυτές οι προειδοποιήσεις και δεν λάβουμε δραστικά μέτρα για την αντιστροφή των εκπομπών σημαίνει ότι θα συνεχίσουμε να γινόμαστε μάρτυρες θανάσιμων και καταστροφικών καυσώνων, καταιγίδων και ρύπανσης”.
Πηγή: UNEP Emissions Gap Report 2019
Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προειδοποίησε ότι η υπέρβαση του 1,5° C θα αυξήσει τη συχνότητα και την ένταση των κλιματικών επιπτώσεων
“Η συλλογική μας αποτυχία να δράσουμε έγκαιρα και δυναμικά για την κλιματική αλλαγή σημαίνει ότι τώρα πρέπει να επιτύχουμε έντονες περικοπές στις εκπομπές – πάνω από 7% ετησίως, αν το διαμοιράσουμε ομοιόμορφα κατά την επόμενη δεκαετία”, δήλωσε ο Inger Andersen, εκτελεστικός διευθυντής του UNEP. “Αυτό δείχνει ότι οι χώρες απλώς δεν μπορούν να περιμένουν έως το τέλος του 2020, όταν αναμένονται οι νέες δεσμεύσεις για το κλίμα, για να εντείνουν τις ενέργειές τους. Οι χώρες – και κάθε πόλη, περιφέρεια, επιχείρηση και άτομο – πρέπει να δράσουν τώρα”.
“Χρειαζόμαστε γρήγορες νίκες για να μειώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τις εκπομπές το 2020, και ακολούθως ισχυρότερες εθνικά καθορισμένες δεσμεύσεις για να ξεκινήσουμε το μεγάλο μετασχηματισμό των οικονομιών και των κοινωνιών. Πρέπει να καλύψουμε τα χρόνια στα οποία χρονοτριβούσαμε”, πρόσθεσε. “Εάν δεν το κάνουμε αυτό, ο στόχος του 1,5° C δεν θα είναι πλέον εφικτός πριν ακόμα φθάσουμε στο 2030”.
Οι χώρες της ομάδας G20 αντιπροσωπεύουν συλλογικά το 78% όλων των εκπομπών, αλλά μόνο πέντε μέλη του G20 έχουν δεσμευτεί για μακροπρόθεσμο στόχο μηδενικών εκπομπών
Βραχυπρόθεσμα, οι ανεπτυγμένες χώρες θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές τους ταχύτερα από τις αναπτυσσόμενες, για λόγους δικαιοσύνης και ισότητας. Ωστόσο, όλες οι χώρες θα πρέπει να συμβάλουν περισσότερο στις συλλογικές επιπτώσεις. Οι αναπτυσσόμενες χώρες μπορούν να μάθουν από τις επιτυχημένες προσπάθειες στις ανεπτυγμένες χώρες. Μπορούν ακόμη και να τις ξεπεράσουν και να υιοθετήσουν πιο καθαρές τεχνολογίες με ταχύτερο ρυθμό.
Η έκθεση αναφέρει ότι είναι κρίσιμο όλες οι χώρες να αυξήσουν σημαντικά τις φιλοδοξίες στις εθνικά καθορισμένες δεσμεύσεις τους – τις NDCs όπως είναι γνωστές οι δεσμεύσεις της συμφωνίας των Παρισίων – το 2020 και να ακολουθήσουν πολιτικές και στρατηγικές για την εφαρμογή τους. Υπάρχουν λύσεις που επιτρέπουν την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας, αλλά δεν αναπτύσσονται αρκετά γρήγορα ή σε αρκετά μεγάλη κλίμακα.
Κάθε χρόνο, η Emissions Gap Report αξιολογεί το χάσμα μεταξύ των αναμενόμενων εκπομπών το 2030 και των επιπέδων που συνάδουν με τους στόχους της συμφωνίας των Παρισίων για 1,5° C και 2° C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η έκθεση διαπιστώνει ότι οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου αυξήθηκαν κατά 1,5% ετησίως την τελευταία δεκαετία. Οι εκπομπές το 2018, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών χρήσης της γης, όπως η αποψίλωση των δασών, έφθασαν σε νέο ρεκόρ 55,3 gigatonnes ισοδύναμου CO2.
Η κλιματική αλλαγή μπορεί ακόμα να περιοριστεί στον 1,5° C, σύμφωνα με την έκθεση. Υπάρχει αυξημένη κατανόηση των πρόσθετων οφελών της κλιματικής δράσης – όπως ο καθαρός αέρας και η τόνωση των στόχων της αειφόρου ανάπτυξης. Υπάρχουν πολλές φιλόδοξες προσπάθειες από κυβερνήσεις, πόλεις, επιχειρήσεις και επενδυτές. Οι λύσεις, η πίεση και η βούληση για την εφαρμογή τους, αφθονούν.
Όπως συμβαίνει κάθε χρόνο, η έκθεση επικεντρώνεται στην προοπτική επιλεγμένων τομέων για την επίτευξη περικοπής των εκπομπών. Αυτό το έτος εξετάζει την ενεργειακή μετάβαση και την δυνητική αποδοτικότητα στη χρήση υλικών, η οποία μπορεί να μειώσει το χάσμα των εκπομπών.
Επιμέλεια: Λίνα Τσαγκαράκη
