Οι εταιρείες στόλων, leasing και ενοικίασης εξέφρασαν έντονη αντίθεση στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) για την επιβολή υποχρεωτικού ποσοτικού στόχου αγοράς οχημάτων μηδενικών εκπομπών (ZEV) στους εταιρικούς στόλους.
Η ΕΕ επισημαίνει ότι οι εταιρικοί πελάτες αντιπροσωπεύουν το 60% των πωλήσεων εντός της Ένωσης. Επομένως, η επιβολή υποχρέωσης στους εταιρικούς στόλους να αγοράζουν ή να μισθώνουν ZEVs θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, δεδομένου και του υψηλότερου αριθμού χιλιομέτρων που διανύουν τα εταιρικά οχήματα.
Η αυξημένη διείσδυση των ZEV στους εταιρικούς στόλους θα ενίσχυε επίσης τη βιομηχανία αυτοκινήτου της Ευρώπης και θα αύξανε την προσφορά μεταχειρισμένων ηλεκτρικών οχημάτων, σύμφωνα με την ΕΕ.
Ενίσχυση της ζήτησης ZEV
Οι υφιστάμενοι κανονισμοί της ΕΕ για τις εκπομπές CO₂ στα νέα αυτοκίνητα και van στοχεύουν στους κατασκευαστές και στην πλευρά της προσφοράς, ενώ —όπως αναφέρει η Επιτροπή— «η διείσδυση των ZEV στους εταιρικούς στόλους παραμένει κάτω από τις δυνατότητές της, ιδίως στα επαγγελματικά και στα οχήματα υψηλής χιλιομετρικής απόδοσης».
Η ΕΕ αναγνωρίζει ότι ορισμένοι μεγάλοι στόλοι και πρωτοπόρες εταιρείες έχουν σημειώσει πρόοδο στην απανθρακοποίηση των στόλων τους, ωστόσο η πρόοδος αυτή δεν είναι συνεπής σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Γι’ αυτό, εξετάζονται διάφορες πολιτικές επιλογές, μεταξύ των οποίων η θέσπιση υποχρεωτικών στόχων ZEV είτε για τα κράτη μέλη, είτε για μεμονωμένες εταιρείες ή στόλους.
Δημόσια διαβούλευση
Η διαβούλευση διάρκειας έξι εβδομάδων ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο, συγκεντρώνοντας 483 απαντήσεις από επιχειρήσεις, ενώσεις, ΜΚΟ, συνδικάτα και ιδιώτες.
Οι απαντήσεις αποκάλυψαν έντονη διάσταση απόψεων ανάμεσα στους διαχειριστές στόλων και τους χρηματοδότες τους από τη μία πλευρά, και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις από την άλλη.
Οι στόλοι και οι χρηματοδότες αντιτάχθηκαν κατά κύριο λόγο στην ιδέα επιβολής υποχρεωτικών αγορών ZEV, προτείνοντας αντ’ αυτού η ΕΕ να επικεντρωθεί στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών που θα ενισχύσουν φυσικά τη ζήτηση για ηλεκτρικά οχήματα.
Αντιδράσεις εταιρειών στόλων
Ο Όμιλος Bosch, ο οποίος διαχειρίζεται στόλο 10.000 οχημάτων στη Γερμανία και έχει επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα (Scope 1 & 2) από το 2020, δήλωσε ότι η υιοθέτηση ZEV εξαρτάται κυρίως από το συνολικό κόστος χρήσης, τη διαθεσιμότητα υποδομών και τους χρόνους φόρτισης. Αντιτάχθηκε στα υποχρεωτικά ποσοστά, υποστηρίζοντας ότι «θα επέβαλλαν πρόσθετα οικονομικά και διοικητικά βάρη σε εταιρείες που ήδη υποχρεούνται, μέσω της υφιστάμενης νομοθεσίας (ETSII, CSRD κ.λπ.), να μειώνουν τις εκπομπές CO₂».
Η Geopost, μητρική της DPD, έχει δεσμευθεί για ουδετερότητα άνθρακα έως το 2040, αλλά τόνισε ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα δημόσιων και ιδιωτικών υποδομών φόρτισης πριν τεθούν υποχρεωτικοί στόχοι αγοράς. Η εταιρεία έχει ήδη επενδύσει σε 7.000 σημεία φόρτισης σε 20 ευρωπαϊκές χώρες, ωστόσο για να πετύχει τον ενδιάμεσο στόχο της (μείωση εκπομπών κατά 43% έως το 2030), χρειάζεται να διπλασιάσει τις υποδομές φόρτισης.
Εταιρείες υπέρ της υποχρεωτικότητας
Ορισμένοι στόλοι που έχουν ήδη δεσμευτεί δημόσια για πλήρη μετάβαση σε ZEV υποστηρίζουν την ιδέα ενός πανευρωπαϊκού στόχου.
Η ενεργειακή εταιρεία EDF, με στόλο άνω των 48.000 οχημάτων, έχει δεσμευτεί να τα ηλεκτροδοτήσει έως το 2030 και πρότεινε η ΕΕ να θεσπίσει οδηγία ώστε από το 2030 όλες οι εταιρείες με στόλους άνω των 100 οχημάτων (συμπεριλαμβανομένων εταιρικών, leasing και ενοικίασης) να μπορούν να αγοράζουν μόνο οχήματα μηδενικών εκπομπών.
Ο Όμιλος Ingka/IKEA Ολλανδίας θα υποστήριζε μια νομοθετική πρόταση που θα όριζε δεσμευτικούς στόχους 100% ηλεκτρικών αυτοκινήτων έως το 2030 και 100% ηλεκτρικών van έως το 2035. Παράλληλα, κάλεσε την ΕΕ να εξασφαλίσει ευρεία, αξιόπιστη υποδομή φόρτισης, ανθεκτικό δίκτυο ηλεκτρισμού, απλοποιημένες διαδικασίες αδειοδότησης και ισχυρά οικονομικά και μη οικονομικά κίνητρα για την επιτάχυνση της υιοθέτησης EV.
«Χωρίς αυτά τα συνοδευτικά μέτρα, η πρωτοβουλία Clean Corporate Fleets δεν θα μπορέσει να αξιοποιήσει πλήρως το οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό της δυναμικό», δήλωσε η εταιρεία.
Εταιρείες ενοικίασης: κατηγορηματικά αντίθετες
Οι μεγάλες εταιρείες ενοικίασης απέρριψαν κατηγορηματικά την πρόταση της ΕΕ. Η Sixt χαρακτήρισε την υποχρεωτικότητα ZEV ως «ακατάλληλο μέτρο» και σημείωσε ότι η ίδια η ΕΕ αναγνωρίζει πως τα περισσότερα κράτη μέλη δεν διαθέτουν επαρκείς υποδομές φόρτισης.
«Αυτό δεν θα αλλάξει έως το 2030. Είναι δυσανάλογο να υποχρεωθούν οι εταιρείες ενοικίασης να αγοράζουν BEV που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιχειρησιακά», ανέφερε. «Σε σχέση με τα οχήματα ICE και PHEV, τα ZEV έχουν υψηλότερο κόστος αγοράς και χαμηλότερη μεταπωλητική αξία, άρα και υψηλότερο συνολικό κόστος ιδιοκτησίας. Οι υποχρεώσεις αυτές θα αυξήσουν σημαντικά τις τιμές leasing και ενοικίασης για τους καταναλωτές».
Η Enterprise πρόσθεσε ότι οι υποχρεωτικοί στόχοι απόκτησης «θα ενθάρρυναν τη διατήρηση παλαιότερων οχημάτων και τη μείωση νέων αγορών», γεγονός που θα αναιρούσε τον στόχο, αφού οι εταιρείες ενοικίασης είναι βασικοί μοχλοί ανανέωσης του ευρωπαϊκού στόλου.
Εταιρείες leasing: αντίθεση λόγω στρεβλώσεων
Οι εταιρείες leasing εξέφρασαν παρόμοια αντίθεση, υποστηρίζοντας ότι οι υποχρεώσεις αυτές θα στρεβλώσουν τη ζήτηση, χωρίς να αντιμετωπίζουν τα βασικά εμπόδια στην υιοθέτηση EV.
Η Ayvens προειδοποίησε ότι ένα τέτοιο μέτρο θα αυξήσει τις τιμές των ZEV λόγω αυξημένης ζήτησης, ενώ η πληθώρα μεταχειρισμένων ηλεκτρικών οχημάτων θα πιέσει περαιτέρω τις υπολειμματικές αξίες. Αυτό, είπε, θα αυξήσει τα κόστη leasing και θα έχει «αντίθετα αποτελέσματα: μείωση του μεγέθους των στόλων, πάγωμα ανανεώσεων συμβολαίων και μεταστροφή προς ιδιωτικά οχήματα εσωτερικής καύσης».
Η Arval France τόνισε ότι οι εταιρείες που μισθώνουν οχήματα (lessees), όχι οι ίδιες οι εταιρείες leasing, είναι αυτές που αποφασίζουν ποια οχήματα καλύπτουν καλύτερα τις ανάγκες τους.
Αντί για ποσοτικούς στόχους, η Arval προτείνει επενδύσεις στις υποδομές φόρτισης και οικονομικές ενισχύσεις για αγορά νέων και μεταχειρισμένων ZEV.
«Χωρίς μια εύρυθμη δευτερογενή αγορά για BEV, δεν είναι ρεαλιστική καμία περαιτέρω πρόοδος», ανέφερε.
Αντιδράσεις κατασκευαστών (OEMs)
Η Volvo σημείωσε ότι οι αγορές μεταχειρισμένων ηλεκτρικών οχημάτων λειτουργούν αποτελεσματικά μόνο σε χώρες όπως η Νορβηγία και η Δανία, όπου υπάρχουν ισχυρά κίνητρα.
«Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η υψηλή τιμή μεταχειρισμένων ZEV σε σχέση με τα συμβατικά, οι περιορισμένες δυνατότητες φόρτισης και οι ανησυχίες για τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες», ανέφερε. «Κάθε πρωτοβουλία πρέπει να περιλαμβάνει πακέτο κινήτρων, όχι μόνο στόχους για νέες πωλήσεις».
Η Toyota προειδοποίησε ότι μια υποχρεωτικότητα στους εταιρικούς στόλους κινδυνεύει να «καταρρεύσει τις μεταπωλητικές αξίες, να αυξήσει το συνολικό κόστος ιδιοκτησίας και να επιβραδύνει την ανανέωση του στόλου», προκαλώντας το λεγόμενο φαινόμενο Αβάνας.
«Αυτό το φαινόμενο είναι ήδη εμφανές στη Γαλλία: παρότι οι πωλήσεις ZEV αυξήθηκαν κατά 32% λόγω της εθνικής υποχρέωσης για εταιρικούς στόλους, οι συνολικές εταιρικές ταξινομήσεις μειώθηκαν κατά 12,5%, λόγω της αναμονής και της καθυστέρησης στις αντικαταστάσεις οχημάτων».
Προϋποθέσεις επιτυχίας
Πολλοί συμμετέχοντες στη διαβούλευση επισήμαναν την ανεπάρκεια του ευρωπαϊκού δικτύου φόρτισης και τις καθυστερήσεις στη σύνδεση με το δίκτυο, που περιορίζουν την ανάπτυξη υποδομών.
Η Engie σημείωσε: «Στη Γαλλία, το δίκτυο μπορεί να παρέχει όση ισχύ χρειάζεται, ενώ στη Γερμανία η αναβάθμιση του δικτύου μπορεί να διαρκέσει 3 έως 8 χρόνια, και ορισμένες εγκαταστάσεις χρειάζονται μπαταρίες για να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους».
«Στην Ολλανδία, μια αίτηση για νέα σύνδεση στο δίκτυο σήμερα δεν θα εγκριθεί πριν το 2030», πρόσθεσε.
Υποστηρικτές της πρότασης
Παρ’ όλα αυτά, αρκετές οργανώσεις στήριξαν την πρόταση της ΕΕ. Η EV100 της Climate Group ζήτησε από την Επιτροπή να θεσπίσει σαφείς, δεσμευτικούς στόχους για όλους τους εμπλεκόμενους —συμπεριλαμβανομένων εταιρειών ενοικίασης και leasing— για 100% ηλεκτρικά αυτοκίνητα έως το 2030 και 100% ηλεκτρικά van και μεσαία επαγγελματικά οχήματα έως το 2035. Τόνισε επίσης την ανάγκη για προσβάσιμη, αξιόπιστη και οικονομικά προσιτή φόρτιση, καθώς και για ένα σύνολο οικονομικών και μη οικονομικών κινήτρων.
Η Transport & Environment, που ξεκίνησε εκστρατεία υπέρ της εταιρικής υποχρέωσης το 2024, πρότεινε οι μεγάλες εταιρείες της ΕΕ να πετύχουν συνολικό ποσοστό ηλεκτροδότησης 90% στις νέες ταξινομήσεις έως το 2030, με διαφοροποίηση ανά κράτος μέλος.
«Αυτό θα κάλυπτε περίπου το 40% όλων των εταιρικών αυτοκινήτων στην Ευρώπη», ανέφερε.
