Η Hydrogen Europe παρουσιάζει το νέο της υπόμνημα θέσεων, ενόψει του επερχόμενου Σχεδίου Επενδύσεων για Βιώσιμες Μεταφορές (STIP) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο αναμένεται το φθινόπωρο.
Ο τομέας των μεταφορών εξακολουθεί να ευθύνεται για σχεδόν το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ. Αν και το υδρογόνο και τα παράγωγά του αποτελούν βασικό εργαλείο για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα σε δύσκολους τομείς όπως οι βαρέως τύπου οδικές μεταφορές, η αεροπορία και η ναυτιλία, η επέκταση της καθαρής κινητικότητας απαιτεί στοχευμένες επενδύσεις και μακροπρόθεσμη πολιτική δέσμευση.
Το νέο αυτό υπόμνημα θέσεων περιγράφει πώς το STIP μπορεί να αποτελέσει πραγματικό καταλύτη για τη χρήση καθαρού υδρογόνου στις μεταφορές, μέσω έξυπνων χρηματοδοτικών εργαλείων, στήριξης υποδομών και κινήτρων για τη δημιουργία πρώιμης αγοράς.
Οι βασικές συστάσεις της Hydrogen Europe περιλαμβάνουν:
- Προτεραιοποίηση επενδύσεων σε τομείς που καλύπτονται από ποσοστώσεις καυσίμων, όπως οι κανονισμοί REDIII, FuelEU Maritime και ReFuelEU Aviation
- Δημιουργία ειδικών χρηματοδοτικών μηχανισμών για έργα έτοιμα προς κατασκευή και για στήριξη λειτουργικών δαπανών (OPEX)
- Ίδρυση ευρωπαϊκών ενδιάμεσων αγορών και πιλοτικών διαγωνισμών για καύσιμα ναυτιλίας και αεροπορίας
- Συνδυασμένη ανάπτυξη υδρογονοκίνητων οχημάτων και σχετικών υποδομών
- Στοχευμένη χρηματοδότηση για κόμβους ανεφοδιασμού υδρογόνου (bunkering) σε βασικά λιμάνια του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (TEN-T)
- Πιλοτικά έργα για αεροδρόμια έτοιμα να υποδεχτούν υδρογόνο
- Μεγαλύτερη πρόσβαση στο Ταμείο Καινοτομίας για έργα υδρογόνου στην αεροπορία και τη ναυτιλία
- Επανεξέταση του πεδίου και της διάρκειας των δικαιωμάτων εκπομπών (EU ETS) για τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα (SAF)
Η Ευρώπη έχει πραγματική ευκαιρία να μετατρέψει τις πολιτικές φιλοδοξίες σε μεγάλης κλίμακας έργα. Το STIP αποτελεί κρίσιμη ευκαιρία για την ευθυγράμμιση της χρηματοδότησης με τους στόχους απανθρακοποίησης και για να καταστεί η κινητικότητα με υδρογόνο όχι μόνο εφικτή, αλλά και κλιμακώσιμη.
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
Το STIP θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε επενδύσεις σε τομείς που υπόκεινται σε συγκεκριμένες ποσοστώσεις καυσίμων βάσει των κανονισμών RED III, FuelEU Maritime και ReFuelEU Aviation. Τα μέτρα πρέπει να είναι άμεσα εφαρμόσιμα και να μπορούν να επεκταθούν.
- Το STIP θα πρέπει να δημιουργήσει νέα και αναθεωρημένα εργαλεία που να υποστηρίζουν όλη την αλυσίδα αξίας, συμπεριλαμβανομένων:
- Παροχής σαφών κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις ποσοστώσεις καυσίμων
- Δημιουργίας μηχανισμού για έργα έτοιμα προς υλοποίηση (π.χ. επιχορηγήσεις μέσω του Ταμείου Καινοτομίας ή δεσμευμένος προϋπολογισμός στο πλαίσιο του CEF-T)
- Αύξησης των προϋπολογισμών για τα CEF, το Ταμείο Καινοτομίας και τον διάδοχο του Horizon Europe
- Δημιουργίας μηχανισμών που καλύπτουν την έλλειψη χρηματοδότησης λειτουργικού κόστους (π.χ. μέσω σταθερών πριμοδοτήσεων, συμβάσεων επί της διαφοράς – CCfD) σε όλη την αλυσίδα αξίας
- Ανάπτυξης ευρωπαϊκού εργαλείου για στήριξη της ανάμειξης καυσίμων, ειδικά για τη χρηματοδότηση μέσω δανείων — κάτι που είναι κρίσιμο για την προσέλκυση παρόχων χρέους στον τομέα
- Το STIP πρέπει να δημιουργήσει ειδικούς ενδιάμεσους φορείς για τις αγορές αεροπορίας και ναυτιλίας, με πιλοτικούς μηχανισμούς που θα ξεκινήσουν ήδη από το 2025–2026, π.χ.:
- Συμβάσεις μακροπρόθεσμης αγοράς διάρκειας 10 ετών
- Διπλής κατεύθυνσης μηχανισμούς δημοπρασιών που θα ξεκινούν μέσω του ενδιάμεσου φορέα
Οι ενδιάμεσοι φορείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται και να χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη (π.χ. μέσω εσόδων από δημοπρασίες δικαιωμάτων ETS ή αχρησιμοποίητων πόρων του προγράμματος NextGenerationEU)
- Το STIP πρέπει να στηρίξει την ανάπτυξη υποδομών:
- Οδικές μεταφορές: να ενθαρρυνθεί η συνδυασμένη ανάπτυξη υδρογονοκίνητων οχημάτων και των υποδομών ανεφοδιασμού τους, με υποχρέωση δημιουργίας κοινοπραξιών που θα παρέχουν και τα δύο ταυτόχρονα, στον ίδιο τόπο. Εισαγωγή πληρωμών ισχύος (capacity payments) που θα αντισταθμίζουν την αρχική υποχρησιμοποίηση των σταθμών υδρογόνου του κανονισμού AFIR
- Ναυτιλία: να δοθεί προτεραιότητα στην υποστήριξη υποδομών ανεφοδιασμού με υδρογόνο (bunkering) σε βασικά λιμάνια του TEN-T, ιδίως εκεί όπου μπορεί να συγκεντρωθεί ζήτηση υδρογόνου από πολλαπλές χρήσεις (ναυτιλία, βιομηχανία, logistics)
- Αεροπορία: να διατεθεί στοχευμένη χρηματοδότηση για πιλοτικά έργα, αξιοποιώντας συνέργειες με τοπικά ενεργειακά συστήματα και «κοιλάδες υδρογόνου»
- Το STIP θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση για την αναθεώρηση της διαδικασίας αιτήσεων στο Ταμείο Καινοτομίας (Innovation Fund), προκειμένου να αντιμετωπιστεί το χαμηλό ποσοστό επιτυχίας των έργων αεροπορίας και ναυτιλίας
- Το STIP θα πρέπει να δώσει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να αξιολογήσει εάν τα δικαιώματα SAF βάσει του άρθρου 3c(6) του EU ETS επαρκούν για να καλυφθεί η διαφορά τιμής μεταξύ των βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων και του Jet A1 (φωσφορικού καυσίμου), καθώς και αν η διάρκεια ισχύος τους (με καταληκτική ημερομηνία 31 Δεκεμβρίου 2030) είναι επαρκής ή αν απαιτείται επέκταση για τη διασφάλιση επενδυτικής σταθερότητας μακροπρόθεσμα.
